P.S.G. RAAS
vastgelegd die de oude perceelsindeling van Ellewoutsdijk weergeeft. Zie daarvoor afbeelding 2
(losse bijlage). De namen die in schriftelijke bronnen zijn gevonden, zijn eveneens op die kaart
aangegeven. Een beperkt aantal namen kon niet worden gelokaliseerd; deze zijn afzonderlijk
vermeld.
Elk onderzoek gaat van een bepaalde vraagstelling uit. Bij veldnamenonderzoek is de vraag steeds
of een zeker perceel of combinatie van percelen een naam heeft. Een postief antwoord roept steeds
nieuwe vragen op:
- Wat is de betekenis van de naam?
- Is de gevonden naam al oud?
Bij mondeling overgeleverde namen komt de vraag er nog bij of de naam ergens schriftelijk is
vastgelegd. Door archief- en literatuuronderzoek kan men trachten op deze vragen een antwoord te
vinden. Onderzoek in schriftelijke bronnen naar veldnamen in Ellewoutsdijk heeft zich in het kader
van dit artikel moeten beperken tot enkele voor de hand liggende werken en een klein aantal
archiefstukken.
Voor de Bevelanden geldt dat onderzoek naar veldnamen in schriftelijke bronnen meestal begint
met het raadplegen van overlopers. Een overloper is een lijst van percelen in een bepaalde polder,
die opgesteld is ten behoeve van de heffing van polderlasten. De opzet van deze overlopers (die om
de zeven jaar werden vernieuwd) berust op geografische indeling van de betreffende polder in
zogenaamde "hoeken", die altijd een naam hebben. Een hoek is een deel van een polder dat door
wegen, dijken, watergangen, sloten, e.d. is omsloten, en waarin een aantal percelen is gelegen. In
een overloper worden per hoek alle percelen vermeld, met de eigenaren en gebruikers. Voor dit
artikel heb ik gebruik gemaakt van de overloper uit 1648.
Andere belangrijke registers waarin veldnamen kunnen voorkomen zijn transportregisters. Daarin
zijn koop en verkoop van onroerende goederen uit de tijd vóór 1811 geregistreerd. Tal van andere
archiefstukken kunnen eveneens veldnamen bevatten. Deze bronnen zijn echter nog niet
onderzocht.
Naast overlopers en andere registers zijn kaarten belangrijke bronnen van informatie. Door hun
aard bevatten kaarten vaak veel namen; ook namen die in andere stukken ontbreken. Voor dit
onderzoek heb ik in de eerste plaats gebruik gemaakt van de serie topografische kaarten die sinds
het midden van de vorige eeuw is verschenen. Een voor mijn doel zeer belangrijke kaart bleek de in
1928 getekende kaart van het waterschap Ellewoutsdijk te zijn. Op deze kaart staan alle hoeknamen
aangegeven met daarnaast ook nog een aantal perceels- en wegnamen.
Deze laatste categorie namen heb ik voornamelijk uitgewerkt aan de hand van de wegenlegger uit
1885 en genoemde waterschupskaart uit 1928. Verder zijn daarvoor een aantal recente stukken
gebruikt.
Uiteraard bevatten ook boeken en tijdschiftartikelen over een plaats soms gegevens die bij
veldnamenonderzoek van belang kunnen zijn. Ten behoeve van dit artikel zijn slechts een beperkt
aantal werken geraadpleegd en is geen systematisch onderzoek verricht. De geraadpleegde werken
die geen namen of nadere informatie hebben opgeleverd zijn in onderstaand overzicht
vanzelfsprekend niet opgenomen.
54
