MR. M.J. DE WITT HAMER, SOCIAAL, RADICAAL EN LIBERAAL, BOUWSTENEN VOOR EEN BIOGRAFIE. door Gerard van der Wal Inleiding Dit artikel is bedoeld als een aanzet van een biografie van mr. M.J. de Witt Hamer. Een biografie schrijven, of zoals hier is gedaan enkele bouwstenen daartoe leveren, is een waagstuk, zowel naar inhoud als naar reikwijdte. Het duo Romein heeft in hét grote voorbeeld voor persoonsbeschrij vingen, Erflaters van onze beschaving, de biografie geplaatst waar deze hoort, namelijk in de geschiedenis. Zo is Erflaters een uitbreiding van hun werk De Lage Landen bij de Zee. In Erflaters kan meer aandacht worden besteed aan details, zoals Ter Braak het opmerkt (1), evenals de Romeins in de inleiding bij hun Erflaters (2). Zij formuleren hun visie op de biografie als volgt: "Haar zien als een reeks betrekkingen tussen mensgroepen onderling, die hun laatste basis vinden in de wijze waarop zij hun levensonderhoud verschaffen, en de psychologie zien als de leer van de wijze waarop de enkeling - tevens groepslid - die betrekkingen bindt en ontbindt en er zelf mee bouwt, ziedaar naar onze mening, kortweg geformuleerd, de ideale voorwaarde voor de biografie (3). De redenen voor het samenstellen van deze biografie van mr. De Witt Hamer zijn verschillende. Te noemen zijn: de betekenis die hij gehad heeft voor de coöperatieve beweging in Nederland; de voortrekkersfunctie die hij vervulde in de kies- en stemrechtbeweging in Nederland; zijn invloed op de links-liberale beweging in Nederland en zijn vriendschappen met vele personen die van betekenis geweest zijn voor het sociale, politieke en economische leven in Nederland, onder andere met Multatuli, F. Domela Nieuwenhuis, dr. F.M. Wibaut, B.H. Heldt en mr. H. Goeman Borgesius. Dat De Witt Hamer's biografie te vinden is in het Historisch Jaarboek is gelegen in het feit dat hij Goesenaar was en van veel betekenis is geweest voor Goes in de periode 1860-1880. De opzet van het artikel is als volgt: ten eerste zal er een genealogische schets gegeven worden waarin zijn afkomst besloten ligt, om vervolgens over te gaan naar zijn jeugd en maatschappelijke loopbaan te Goes (1843-1877). Dan volgt een overzicht van zijn landelijke activiteiten, met daarin opgenomen zijn activiteiten te Middelburg (1877-1916) en Den Haag (1916-1925). Vervolgens wordt er ingegaan op de stedelijke samenleving van Goes (1860-1880), waarin een schets wordt gegeven van de economische, politieke en sociale verhoudingen in genoemde tijdsspanne. Als vierde onderdeel worden de Goese verenigingen behandeld waarin De Witt Hamer een rol van betekenis speelde. Na dit onderdeel wordt zijn verhouding beschreven met die personen waarmee hij vriendschappelijke banden onderhield, en die van belang zijn geweest voor het sociale, econo mische en politieke leven in Nederland. Afgesloten wordt met conclusies, gevolgd door een viertal bijlagen, en een opgave van bronnen en literatuur. Als vierde bijlage is opgenomen een reeks van korte persoonsbeschrijvingen van de personen die van belang zijn voor dit artikel. Tot slot rest mij nog mij te haasten met de opmerking dat dit artikel product is van een amateurhistoricus en dat dit werk tekortkomingen zal vertonen. Opbouwende kritiek of aanvullingen zijn ten allen tijde welkom. Als slotopmerking nog dit: zonder de medewerking van de mensen van het gemeentearchief van Goes zou deze publicatie niet geworden zijn zoals deze er nu ligt. 71

Tijdschriftenbank Zeeland

Historisch Jaarboek Zuid- en Noord-Beveland | 1986 | | pagina 73