Prijsverloop aardappelen (per mud) 2e helft 19e eeuw
prijs
(0
3,40-
2,80 -
2,20-
1,60;
Jiiiiii
1850 1860 1870 1880 1890 1900 jaren
Prijsverloop tarwe (per mud) 2e helft 19e eeuw
prijs
(f)
13 -
11 -
9 -
7 -
5 -
1850 1860 1870 1880 1890 1900 jaren
Ondanks zeer scherpe fluctuaties in de aardappelprijzen was de trend vanaf 1850 tot het einde der
eeuw dalend: het prijspeil in de jaren '80 en '90 lag beneden dat der voorafgaande decennia. Piek
jaren waren 1853-'54, 1861-'79 en 1891. Jaren met uitzonderlijk lage prijzen waren 1862-'64 en
1895-'96.
Het prijsverloop van tarwe was minder schommelend: in de periode tot 1865 deed zich een bijna
continue daling voor, die tot 1880 plaats maakte voor een geleidelijke stijging. Vanaf 1880 tot het
einde der eeuw was sprake van een prijsdaling.
Het prijsverloop beroerde het leven van de massa in sterke mate. Zeker tot de jaren '70 bestond
een positieve correlatie tussen de hoogte van het sterftecijfer en het prijsniveau. Hoge prijzen
gingen gepaard met een hoog sterftecijfer. In 1846 bijvoorbeeld waren de prijzen van de twee
produkten tot ongekende hoogten opgelopen, het jaar daarop bereikte het sterftecijfer in de stad
een top van 50. De jaren 1860-'61 toonden een nagenoeg identieke situatie. Vanaf circa 1870 leek
35
