Van Diest maakt een ontwerp voor de pomp op de Markt
Het lag min of meer voor de hand dat van Diest ook de opdracht kreeg een tekening voor een
pomp te vervaardigen. Dit is ook gebeurd. Inmiddels was besloten dat de pomp op de Markt
zou komen. De gehele affaire speelt zich af in 1773. De bekende L.P. van de Spiegel, een van
de burgemeesters van Goes en ook een der stadsdirecteuren (9), heeft de opdracht aan van
Diest verstrekt. Van de Spiegel heeft van Diest bij zich geroepen toen zij eens samen in ver
band met de verbouwingswerkzaamheden op de Markt voor het stadhuis stonden. Later heeft
er nog een gesprek bij Van de Spiegel thuis plaats gevonden. Er was toen gezegd dat hij niet
veel werk behoefde te maken van zijn opdracht.
Uit de stukken blijkt dat de Middelburgse beeld- en steenhouwer niet alleen een ontwerp
maakte, maar ook een vergrote tekening. Er werd voorts een mal of model gemaakt, dat de
omtreklijn in ware omvang te zien gaf, in hout uitgestoken. Lange tijd stond deze mal op de
Raadkamer. Van de Spiegel gaf opdracht een "faastie" (vaasje; dit was goedkoop en bovendien
in de mode) boven op de pomp te maken. Op deze wijze heeft de mal er ook uitgezien. Aan
zijn ontwerp was de grootste bekendheid gegeven in de kring van mensen die moesten beslis
sen. Ondanks dit alles staat vast, dat zijn ontwerp niet werd gerealiseerd. Er moet hier sprake
zijn geweest van een langs elkaar heen werken van de directeuren, en Van Diest werd daar de
dupe van, al zou hij zich door zo'n bagatel niet laten kennen, zoals hij zei.
Even moet hier aandacht geschonken worden aan een waarschijnlijk door Van Diest uitge
voerd pompontwerp, waarvan de afbeelding zich bevindt in het Goese archief. Het betreft een
tekening uit dezelfde tijd als de verbouwing van het stadhuis. Het gaat hier niet om zijn ont
werp voor de Grote Markt, daarvoor is de aangegeven hoogte van ongeveer 2xh meter te klein
en bovendien ontbreekt de vaas als bovenversiering. Eerder moet worden gedacht aan de
Goese stadsrekening uit 1773, waarop een groot aantal posten voorkomen voor uitbetaling aan
Van Diest in verband met beeldhouwerswerk e.d. Daarop komt ook de leverantie voor van
twee stenen poorten aan de Kleine Kerk en een stenen pomp, tezamen voor 68 12 6. Het
op de tekening aangegeven bedrag van 30 10 - zou hierop thuis te brengen zijn.
Wij vervolgen verder de historie van het ontwerp voor de Grote Markt. Wat was het geval? Een
van de andere stadsdirecteuren, te weten Johan Isenbree, had inmiddels een opdracht aan een
ander gegeven. Noch Van de Spiegel noch Van Diest wisten hier iets van. Zonder iets te zeggen
had Isenbree de knecht van Van Diest gelast "een teekening te maaken als hij in Antwerpen
souw gekoomen zijn" (10). Uit een aantekening bij deze post blijkt dat Isenbree langs deze
weg een tekening in Antwerpen heeft laten maken en dat dit ontwerp ook is uitgevoerd. Van
Diest bracht 4 Vims in rekening voor zijn werk aan het tenslotte niet uitgevoerde ontwerp,
het maken van de mal en het benodigde hout. Van de Spiegel die om financiële redenen een
goedkope oplossing zal hebben nagestreefd, heeft er zich blijkbaar bij neergelegd dat de Ant
werpse pomp er zou komen.
Een pomp uit Antwerpen. Welke Van der Voort?
De stadsrekening uit 1774 toont aan dat aan "eene Machiel Vervoord" per kwitantie is uitbe
taald wegens leverantie van een stenen pomp op de Grote Markt een bedrag van 153 9 8
Vlms. Deze som vertegenwoordigde toen een waarden van f 1000, geen gering bedrag gezien
de penibele financiële situatie van de stad. Machiel Vervoord komt niet voor in de poorters-
registers van Goes. Het spoor leidt dan ook naar Antwerpen. Op 30 juli 1774 werd een vrij
paspoort gevraagd voor "binnenkort" van Antwerpen te verwachten bewerkte steen voor een
pomp op de Grote Markt, binnen "deze stad te plaatsen" (11).
118
