Beschrijving van de ingekleurde plattegrond
Gesterkt door voorgaande beschouwingen en conclusies mogen we ons nu bezighouden met
een beschrijving van de ingekleurde plattegrond (afb. 3). Reeds een eerste blik op deze platte
grond roept onze bewondering op. De rustige goed uitgebalanceerde kleuren zijn zorgvuldig
aangebracht. De stoffering van het landschap rond de stad met zijn honderden minuscule
boompjes kan onze bewondering slechts vergroten.
Bovenaan de plattegrond staat in een 18e eeuwse hand: "De Stad Goes in Zeeland". Rechts
daarvan een fraaie windroos. De onderzijde is voorzien van het stadswapen. In een klein uitge
spaard rechthoekje staat de eigenhandige opdracht van Zacharias Roman aan het stedelijk be
stuur van Goes. Het is de voor de 17e eeuw gebruikelijke, in onze ogen wat overtrokken,
tekst: "Aan de Edele verheven vooruitziende Raad der stad van der Goes".
Veel belangrijker is de lijst met namen die aan de rechterzijde van plattegrond staat. De daar
in opgenomen namen corresponderen met de nummers op de kaart.
Deze lijst bevat 49 aanduidingen. Hiervan zijn er 14 weer doorgehaald. Aan de hand van deze
lijst is het ons goed mogelijk ons een beeld te vormen van de inrichting van de stad en haar bij
zondere gebouwen.
We volgen deze lijst hieronder op de voet.
1"het stadhuys". Naast de Maria Magdalenakerk ongetwijfeld het belangrijkste gebouw van
Go§s. De forse, van kantelen voorziene toren beheerst het beeld van de Grote Markt.
Deze toren of donjon werd in de 2e helft van de 14e eeuw gebouwd en werd onder andere
gebruikt als stadgevangenis. Naast de toren het eigenlijke stadhuis. Op de hoek van de
Lange Kerkstraat staat een woonhuis. Dit huis werd pas bij de restauratie van het stadhuis
in 1771-1772 afgebroken. Hiervoor is de plaats in de tweede stadhuistoren gekomen, (afb.
2)
2. "de grote kerck". De grote- of Maria Magdalenakerk was de enige parochiekerk van Goes.
De grote bouwmassa is door de tekenaar goed weergegeven. De koorpartij uit de jaren
1455-1470 is bijzonder gedetailleerd. Het schip van de kerk gaat schuil achter de beide
dwarsschepen. Het vieringstorentje is in de tekening wat erg fors uitgevallen. Het geeft
echter de constructie goed weer. (afb. 2)
3. "degasthuyskerck". Deze kerk vinden we schuin onder de Grote Markt, tegen de stadswal.
Op deze plaats werd tussen 1420 en 1450 het St. Agnietenklooster gesticht. De zusters
van dit klooster hielden zich voornamelijk bezig met het verzorgen van zieken en invali
den en het herbergen van vreemdelingen. Na de reformatie werden de kloostergebouwen
in gebruik genomen als gasthuis. Feitelijk dus een voortzetting van hetgeen door de kloos
terzusters werd gedaan. De Kerk, ook wel de kleine- of gasthuiskerk genoemd, werd in
1644 aan de hervormde gemeente afgestaan. In het begin van de 19e eeuw was zij een aan
tal jaren toegewezen aan de roomskatholieke gemeente. Na 1815 werd zij bergplaats, we
verij en geraakte langzaam in verval. In 1939 werd de kerk vrijwel geheel afgebroken en
werd op deze plaats een nieuwe vleugel voor het gasthuis opgetrokken.
4. "de susterkerck". De kerk of liever gezegd de kapel is een onderdeel van het in de eerste
helft van de 15e eeuw gestichte klooster der Zwarte Zusters. Deze zusters verzorgen zie
ken buiten het klooster. Verder hielden zij zich op bescheiden schaal bezig met huisnijver
heid. De kerkelijke gewaden van de Maria Magdalenakerk werden door de zusters gewas
sen en zo nodig hersteld.
54
