deelten verzonden naar de smeltovens van de Duitse oorlogsmachine om te worden omgesmol
ten tot oorlogstuig.
Op last van de Inspectie Kunstbescherming werden de gegevens van de opgeslagen 170 klok
ken verzameld en beschreven door dr. W.S. Unger, die daarbij waarschijnlijk geholpen werd
door de oud-beiaardier van Goes, de heer H. Vissers. Dit blijkt tenminste uit een briefwisseling
tussen laatstgenoemde en het gemeentebestuur van de voormalige gemeente Heinkenszand in
1945. De klokken van Noord-Zeeland werden beschreven door dr.J.J. Westendorp Boerma (7).
Na de oorlog werden verschillende klokken teruggevonden, bijvoorbeeld in een gezonken boot
bij Urk, op een haventerrein in Groningen en op terreinen in Noord-Duitsland. Veel gemeente
en kerkbesturen zagen zich echter voor de noodzaak geplaatst nieuwe klokken te laten gieten.
Het duurde tot de jaren 1947-1950 voor de lege plaatsen in de diverse kerktorens konden
worden gevuld.
Kort na de oorlog bleken de enkele klokkengieterijen spoedig met bestellingen overladen,
daarbij ontbrak het in voldoende mate aan de goede grondstoffen. In verschillende gevallen
had men gewacht met de aanschaf van een nieuwe klok, tot bekend was in welke mate de cen
trale overheid financieel tegemoet kon (en wilde) komen.
De beschrijving van de klokken per dorp
Baarland. (8)
De klok, die in 1943 werd ingeleverd woog 420 kg. en had een middellijn aan slagrand van 90
cm en een hoogte van 71 cm. Ze was gegoten door Francois Fiefvet in het jaar 1659 te Ant
werpen. Het randschrift luidde als volgt:
1659 GHEGOTEN tANTWERPEN BY FRANCOIS FIEFVET WOOR BAERLANT.
Boven dit opschrift was een geornamenteerde rand aangebracht met daaronder het wapen van
Baarland. Lange tijd was er nog een grotere klok geweest in Baarland, doch deze zou in 1888
verkocht zijn aan het RK-kerkbestuur van Groenendijk in Zeeuws-Vlaanderen, aldus de Voor
lopige lijst van Monumenten in Zeeland. Dit gegeven is echter niet juist. In de vergadering van
de Baarlandse gemeenteraad van 18 februari 1888 stelde de voorzitter de verkoop van de ge
barsten grote torenklok aan de orde. In een aantal latere vergaderingen zien we dat de klok bij
inschrijving verkocht zou worden en dat de hoogste inschrijver de Fa. Gebr. Van Bergen uit
Midwolde was, die als voorwaarde stelde, dat deze firma dan een nieuwe klok mocht leveren,
benevens een nieuw torenuurwerk. Deze koop ging niet door, omdat uiteindelijk de klok werd
Schets van familiewapens op de in 1888 verkochte klok van Baarland.
13
