Ganzestad. (De spelling 'gantscher' - o.a. MEERTENS p.107 - mag niet mis
leiden: gans 'geheel' geeft geen, en had nooit, een t.)
5) Voor het tafelspel zie het artikel van P.LAMMENS - PIKHAUS, Het Tafel
spel bij de Rederijkers, Nieuwe Taalgids jrg.69 (1976), p.179 v.v. Deze korte
spelen blijken lang niet altijd komisch, bij 60% van wat uit de zestiende eeuw
bewaard bleef, zegt de schrijfster, 'overstemt de ernstige toon de komische'.
6) MEERTENS, p.107, p.108.
7) Zij liet een belangwekkend archief na, op het ogenblik in studie aan de Nij
meegse Universiteit. Zie echter POLDERMANS p.89 -p.118. (Bijlagen ach
ter tekst Stathouwer).
8) MAK, p.12 en p.14; DE BOCK, p.30.
9) Hendrik van Bruelis, dijkgraaf van Schouwen, collator van de kerk van
Kerkwerve, was een aanzienlijk heer. Hij overleed in 1510.
10) Enig dokument is daarover in het archief niet aanwezig. De 'brieven daarvan
gemaakt zijnde' (voorrede copie B) zullen zijn opgeruimd toen ze hun bete
kenis verloren hadden.
11) Pareure: parure, uniforme gelegenheidskleding, ornaat. WILS p. 277 leest
ten onrechte: paredane. - Het, eveneens nog bestaande, St.Sebastiaansgilde
te Kloetinge draagt bij begrafenis zwarte mantels.
(drs. I.H. Vogel-Wessels Boer, Kloetinge 1969 p.79, en P.Z.C. 2 okt.1973,
artikel over het St.Sebastiaansgilde, rubriek Hoort, ziet, zwijgt).
12) Presentspel of esbattement (men zie noot 5).
13) Het gebruik is ook van elders bekend: MAK p.16, p.18.
14) Het gedeelte van art.41 dat hierop betrekking heeft, luidt (in de verminkte
overlevering) Prins en regeerders zijn gehouden 'de Juweelen Gilde toe hoo-
rende wel te bewaaren, op dat de zelve in tijd van Pericle niet vervremt en
worden, om moogen koomen in vremde handen, aangesien dat de auters bij
het vervallen der kammer, daar voor God der zelve behoede de naaste zijn,
tot dat dezelve weeder op gebouwt word'.
15) Karei V werd in 1519 tot keizer gekozen. De kroning (door keurvorsten en
aartsbisschop) tot 'rooms-koning' had plaats te Aken op 23 okotber 1520.
Het recht op het dragen van de keizerstitel was afhankelijk van een tweede
kroning, door de paus. Deze volgde eerst op 24 februari 1530. Aan Karei
was evenwel de bijzondere pauselijke gunst verleend, zich in plaats van
'rooms-koning' 'rooms-keizer' te noemen, een titel die hij enkele dagen na
de Akense plechtigheid aannam. Tussen 25 oktober 1520 en 24 februari
1530 moet het origineel van A geschreven zijn.
16) De bedragen uit 1595 werden in de copie weggelaten. Op de open plaatsen
zijn, door een andere hand dan die van de afschrijver, bedragen ingevuld. De
tekst is dus in 1792 afgeschreven met het oog op aangepast voortgaand ge
bruik.
17) Laatste zin Inleiding: 'meer tot vernieuwinge (d.w.z.: hernieuwde toepas
sing) der voorgaande previlegien, dan tot verbeetering'. - Men zie de tekst
van deze Inleiding (bijlage B).
38
