Biologische landbouw in de streek
Enkele uitgaven terug gaven we in dit blad een schets van landbouwontwikke
lingen sinds 1945 waarbij we aanstipten dat West Zeeuws-Vlaanderen decen
nia geleden enkele voorlopers kende die kozen voor een landbouw die meer
rekening hield met de hen omringende omgeving. We vonden Hans Quist, een
van deze voorlopers, bereid nader in te gaan op zijn keuze destijds.
to
Elke vorm van landbouw is in principe altijd
ingrijpen in de natuur.
Ooit is de grond waarop geteeld wordt
ontgonnen of in het geval van de meeste
grond in Zeeland gewonnen op de zee.
Landbouw kenmerkte zich in oorsprong
door gemengde bedrijven. Akkerbouw en
veeteelt waren onlosmakelijk met elkaar
verbonden. De mest van de dieren was
nodig voor de bodemvruchtbaarheid en
restproducten konden prima dienen als
voer voor de veestapel. Paarden waren als
trekdier verbonden met het geheel. De bes
te gronden werden gebruikt voor de teelt
van gewassen terwijl de 'mindere' gronden
voor de dierhouderij worden ingezet.
In de vorige eeuw kwam de mechanisatie
op gang en is er een heel sterke ontwik
keling geweest van gebruik van allerlei
chemische bestrijdingsmiddelen en het
gebruik van kunstmest. Dit om opbreng
sten te verhogen en/of zeker te stellen. De
overheid, het landbouwonderwijs en de
landbouwvoorlichting ondersteunden deze
ontwikkelingen heel sterk.
Een en ander maakte het mogelijk om als
bedrijf te kiezen voor specialisatie richting
akkerbouw dan wel veeteelt dan wel fruit
teelt. In Zeeuws-Vlaanderen werd akker
bouw zodoende de belangrijkste activiteit.
Verder verbeterde de ontwatering heel erg.
Weilanden werden zoveel mogelijk geschikt
gemaakt voor akkerbouw. De landbouw
maakte een geweldige ontwikkeling door
waar veel boeren blij mee waren.
Het gebruik van 'chemie' blijkt echter ook
zijn keerzijde te hebben, want gif in de
natuur leidt ertoe dat natuurlijke vijanden
gedoockworden, dat biodiversiteit sterk
achteruitgaat en dat onze natuurlijke
omgeving verandert. Grond verarmt door
intensieve landbouw, geteelde producten
hebben een lagere voedingswaarde terwijl
door het gebruik van kunstmest planten
minder weerstand krijgen tegen ongedierte
en schimmels. Ter compensatie wordt een
nog groter beroep gedaan op bestrijdings
middelen met een nog sterker verstoorde
balans tot gevolg.
Kentering
Al geruime tijd beginnen boeren en
consumenten vraagtekens te zetten bij
de toegepaste landbouwmethoden en
vragen aandacht voor een meer natuurlijke
landbouw.
Gezamenlijk werd nagedacht over hoe een
meer natuurlijke bedrijfsvoering te orga
niseren. Zo is er het biologische keurmerk
gekomen. Ondertussen is biologische
landbouw landelijk, Europees en wereld
wijd geregeld.
Biologische landbouw gaat uit van na
tuurlijke processen wat inhoudt dat alleen
natuurlijke hulpstoffen gebruikt worden
en middelen die een chemische oorsprong
hebben achterwege blijven. De werkwijze
kenmerkt zich door een grote variatie aan
gewassen in een ruim bouwplan, waarbij
de kringloopgedachte een belangrijke rol
speelt. Eventuele plaagbestrijding vindt
plaats met natuurlijke middelen, terwijl
dierlijke mest, compost en andere reststof
fen zorgen voor de bodemvruchtbaarheid.
Waar het begon
In de jaren '70 schakelde familie De Zwart
als eerste over op biologische bedrijfsvoe
ring. Het was puur pionierswerk want voor
de ineens veel grotere variatie aan gewas
sen en kruiden moest in de regio geheel
nieuwe afzet gezocht worden.
Een cursus 'biologische landbouw' begin
jaren '80 in het destijds aan de weg tim
merende Aardenburgse "Van Eeghenhuis"
zorgde voor een doorbraak en een viertal
streekbedrijven schakelde eveneens om.
Naast Zeeuws-Vlaanderen kozen in de
IJsselmeerpolders veel bedrijven voor de
biologische aanpak waardoor een coöpera
tieve afzetstructuur mogelijk werd met een
gunstige afzet aan het grootwinkelbedrijf.
De groei is sindsdien blijven doorgaan. On
dertussen is er sprake van een zeer professi
onele sector, met in onze streek een tiental
bedrijven met voornamelijk akkerbouw en
legkippen.
Het sterke punt blijft de grote variatie
aan gewassen en het gebruik van natuur
lijke hulpbronnen. Onvermijdelijk is het
aanwezig zijn van onkruid, soms meer dan
gewenst, maar voor insecten en andere die
ren heel nuttig. Bijna alle bedrijven hebben
Het Mfyèntje 4, IJzencirjke:
