De steenuil voor de vijfde maal
gebiedsdekkend onderzocht in
West-Zeeuwsch-Vlaanderen
n
ti
Alex de Smet
In voorjaar 2019 is Zeeuws-Vlaanderen voor
de vijfde maal gebiedsdekkend onderzocht
op het voorkomen van de steenuil. De eer
ste inventarisatie dateert van 2003 en wordt
sindsdien 1 keer in de 4 jaar herhaald door
leden van de natuurbeschermingsvereni
gingen 't Duumpje en de Steltkluut.
Het doel van het onderzoek is om de ver
spreiding en de aantallen van de steenuil
in Zeeuws-Vlaanderen in beeld te bren
gen en de resultaten te vergelijken met
telgegevens uit eerdere inventarisaties.
De resultaten van het onderzoek worden
gebruikt als basis voor beheer- en bescher
mingsmaatregelen.
In dit artikel een samenvatting van het uit
gevoerde onderzoek met de focus op West
Zeeuws-Vlaanderen. Voor een uitgebreide
toelichting op de onderzoeksresultaten van
Zeeuws-Vlaanderen wordt verwezen naar
het rapport "Onderzoek naar de versprei
ding van de steenuil in Zeeuws-Vlaanderen
2019" dat te vinden is op de website van 't
Duumpje.
Onderzoeksmethodiek
De tellingen zijn uitgevoerd door middel
van het afspelen van de roep van de steen
uil (territoriumkartering). Hiernaast zijn
ook waarnemingen uit 'waarneming.nl' in
het onderzoek betrokken. De tellingen zijn
uitgevoerd in de periode februari tot medio
april. In West Zeeuws-Vlaanderen hebben
18 tellers deelgenomen aan het onderzoek.
Onderzoeksgebied
Het onderzochte gebied beslaat een op
pervlakte van ca. 300 km2 waarvan ca. 20
km2 bebouwd gebied niet geteld is. Bij
een aantal dorpen is er langs de rand van
de bebouwde kom wel onderzoek uitge
voerd, omdat hier van oudsher steenuilen
voorkomen.
Onderzoeksresultaten
In 2019 zijn 127 territoria geteld. Dit zijn er
58 minder dan in 2015 (185), een afname
van 30%. De territoriumlocaties zijn in
figuur 1 weergegeven.
Figuur 1: Steenuilterritoria in West Zeeuws-Vlaanderen in 2019.
aantal territoria 2003 t/m 2019
450
400
350
250
200
150
100
50
0
2003 2007 2011 2015 2019
"■•"W.ZVI. ^^"Z.VI
Figuur 2: Aantal steenuilterritoria in West Zeeuws-Vlaanderen en Zeeuws-Vlaanderen in de periode
2003 t/m 2019
In figuur 2 is het aantal steenuilterritoria
weergegeven dat in de periode 2003 t/m
2019 is vastgesteld in West Zeeuws-Vlaan
deren en Zeeuws-Vlaanderen.
We leiden hieruit af dat het aantal steen
uilen in West Zeeuws-Vlaanderen tot 2015
min of meer stabiel is en in Oost Zeeuws-
Vlaanderen na 2007 een dalende trend laat
zien. Na 2015 zien we de populatie in West
Zeeuws-Vlaanderen sterk afnemen. Deze
afname is veel groter dan in Oost Zeeuws-
Vlaanderen.
In figuur 3 zijn de kilometerhokken weerge
geven waar in 2015 en 2019 steenuilen zijn
waargenomen. In 2019 waren 90 kilome
terhokken bezet. Een afname van 57% ten
opzichte van 2015 (n=142).
Figuur 3: Bezette kilometerhokken in West Zeeuws-Vlaanderen in 2015 en 2019
Kijken we naar de gebieden waar in 2015
wel en in 2019 geen steenuilen zijn waarge
nomen dan constateren we het volgende.
We zien een aanzienlijke afname oostelijk
van Oostburg en rondom Schoondijke.
De populatie is hier met ruim 10 territoria
afgenomen. Verder ten zuiden van Sluis en
ten noorden van Heille is de populatie met
zo'n 7 territoria gedaald. In en rondom de
Biezen is de populatie min of meer stabiel.
Langs de oostgrens van het onderzoeks
gebied ten zuiden van Biervliet richting
Belgische grens heeft de populatie een
behoorlijke aderlating ondergaan. Verder
zien we tussen Aardenburg en Oostburg
in toenemende mate het aantal onbezette
kilometerhokken toenemen. De steenuil
komt hier steeds minder voor. De in 2015
geconstateerde afname ten zuiden van
Waterlandkerkje tot aan de Belgische grens
zet zich voort. Ook hier een afname van
minimaal 7 territoria.
Als we inzoomen op het aantal territoria per
kilometerhok (zie figuur 4) dan komen de
hoogste dichtheden voor in de Biezen (om
geving Eede), omgeving Retranchement
en Nieuwvliet. Rondom en ten zuiden van
Heille treffen we nog aanzienlijke aantallen
aan. In deze gebieden komen we dicht
heden tegen van 4-6 terr./km2. Rondom
IJzendijke richting Hoofdplaat-Breskens
zien we de dichtheid ten opzichte van 2015
verder afnemen. Vermeldenswaard is dat in
Waterdunen dankzij gerichte beheersmaat
regelen nog minimaal 1 steenuilterritorium
voorkomt.
Figuur 4: Aantal steenuilterritoria per km2 in 2019
