Internationale Steenuilbijeenkomst
Crossing Borders
"Over de grenzen"
6th International
Little Owl Symposium
Nieuwvliet,
Zeeuws-Vlaanderen
(NL), i
20/3 - 22/3/2015
Zeeland
Steenuilspecialisten uit heel Europa kwamen van 20 tot 22 maart van dit jaar
bijeen op de Marolleput. Kenner en organisator Alex de Smet rapporteert.
Op 20, 21 en 22 maart 2015 is door de Inter
national Little Owl Workgroup (ILOWG) voor
de zesde maal een internationaal steenuil
symposium georganiseerd. ILOWG is een
internationale vrijwilligersorganisatie die
zich ten doel stelt kennis over steenuilen uit
te wisselen. Regelmatig wordt deze kennis
gedeeld door het organiseren van bijeen
komsten. Vanwege de gunstige ligging
ten opzichte van Vlaanderen en het grote
aantal steenuilen in onze directe omgeving
is in 2015 het oog gevallen op Nieuwvliet
en wel op het eldorado van de steenuil:
de kersentuin van familie De Zwart aan de
Sint Bavodijk, onderdeel van de B B die zij
exploiteren.
Als regio-coördinator van STONE was het
een hele eer samen met het bestuur van
STONE dit internationale symposium in
West Zeeuws-Vlaanderen te organiseren.
Samen met de overkoepelende organisatie
ILOWG zijn op een korte tijd sprekers uit
alle hoeken van Europa bij elkaar gesprok
keld die met z'n allen een enorm palet
aan nieuwe onderzoeksgegevens wilden
presenteren. Uiteindelijk hebben 21 spre
kers zich bereid getoond om op 21 maart
2015 in Nieuwvliet hun onderzoeksresulta
ten met ons te delen. Dat het symposium
geslaagd was, blijkt wel uit het grote aantal
bezoekers dat wij op 21 maart 2015 hebben
mogen ontvangen. Zo'n kleine 100 geïn
teresseerden uit Vlaanderen en Nederland
hebben genoten van een leerzame en
boeiende bijeenkomst.
Algemeen beeld
Dit artikel vat de presentaties samen die
op 21 maart 2015 werden gehouden. Het
algemene beeld is dat in veel Europese
landen de laatste jaren de steenuil sterk
achteruitgegaan is. Voor enkele landen zijn
de aantallen weergegeven in de tabel op de
bladzijde hiernaast.
In Luxemburg is de steenuil in ruim veertig
jaar bijna verdwenen en ook in Tsjechië
en Slowakije is sprake van een zeer sterke
achteruitgang in een periode van 20 - 30
jaar. Ook in Engeland is de populatie in 40
jaar gehalveerd. Voor Zwitserland kwam de
soort in 1950 in 132 atlasblokken voor, in
1993-96 was dit teruggelopen tot 15 blok
ken. Alleen uit Italië komt de melding dat de
steenuil de laatste 20 jaar is toegenomen.
Naast de landelijke populatiedichtheid is
ook onderzoek gedaan naar lokale dichthe
den. In Jutland ging de steenuil achteruit in
een 100 km2 groot onderzoeksgebied, een
afname van 90% in 20 jaar tijd. In de weste
lijke Oekraïne is door de verruiging van het
gebied en het verlaten van boerderijen de
populatiedichtheid afgenomen met 80%.
Uit Polen wordt een verplaatsing van de
steenuil van het agrarisch gebied richting
steden gemeld. Slowakije en Tsjechië laten
in deelgebieden een duidelijke achter
uitgang zien. Positief zijn de toenames in
Württemberg in Duitsland, naast het feit
dat in het grensgebied van Zwitserland met
Frankrijk en Duitsland het aantal broed-
paren gestegen is van 33 in de negentiger
jaren naar 159 paar in 2014.
Mogelijke oorzaken bedreigingen
Alle presentaties zochten naar oorzaken
voor de achteruitgang van de steenuil. We
noteerden de belangrijkste.
Aantasting leefgebied
Een belangrijk punt is de aantasting van het
leefgebied door intensivering en schaal
vergroting van de landbouw, waardoor het
kleinschalige landschap, belangrijk voor
de steenuil, verdwijnt. Deze ontwikkeling
hebben we ook in Nederland, waaronder
Zeeuws-Vlaanderen, kunnen zien, waar
door de ruilverkaveling het kleinschalige
landschap met hagen en bomen verdween.
De aantasting van het leefgebied doet
zich ook voor in Luxemburg, Engeland en
Tsjechië.
Vervolging
Dit fenomeen heeft in Engeland een rol
gespeeld. Niet iedereen was het hier eens
met de introductie van de steenuil in de
19e eeuw. In Italië werd steenuilen gevan
gen om te kunnen inzetten bij de vangst
van kleine vogels, die werden gelokt met
een gevangen steenuil. Dit gebruik is nu
verboden
Strenge winters
De steenuil blijkt kwetsbaar voor strenge
winters. Vooral langdurige sneeuwval kan
een probleem vormen. We treffen dan ook
geen steenuilen aan op grotere hoogtes.
Bestrijdingsmiddelen
Bestrijdingsmiddelen, meer specifiek
knaagdierbestrijdingsmiddelen, kunnen
een probleem vormen. Zo is het in 1973
verboden middel DDT nog steeds terug te
vinden in de eieren van steenuilen. En er
zijn nog altijd voor de steenuil schadelijke
middelen in gebruik op boerderijen.
Provincie
