Jaar van de spreeuw
wbbêê
m
v-w,1;:,
;>,SPREEU
'Z'f
RSV,
W, JAAR ,VJHEU
16
Het kan soms raar lopen in de natuur. Een vogel waarvan je denkt dat hij over
vloedig aanwezig is, krijgt amper aandacht en blijkt dan ineens al jaren te lijden
onder een forse teruggang. Zoals bij de spreeuw.
Al behoort de Spreeuw tot de meest
algemene soorten ter wereld, in Nederland
neemt de soort sterk in aantal af. De pre
cieze oorzaken van de achteruitgang zijn
nog niet helemaal bekend. Mede daarom
hebben Sovon en Vogelbescherming 2014
uitgeroepen tot het Jaar van de Spreeuw.
Naar nu blijkt, is de terugloop niet iets van
de laatste jaren: de spreeuwenstand gaat al
vanaf eind jaren zeventig achteruit. Over de
periode 1984-2012 is de broedpopulatie in
Nederland zelfs met gemiddeld 4% per jaar
afgenomen. Daardoor resteert momenteel
minder dan 40% van de populatie van me
dio jaren tachtig. In de laatste tien jaar is de
negatieve trend wat afgezwakt, maar toch
daalt het aantal spreeuwen jaarlijks met
meer dan 2
Rode lijst en oranje lijst
De rode lijst wordt iedere 10 jaar opnieuw
samengesteld, en dan kom je soms voor
verrassingen te staan. Zoals toen 9 jaar
geleden bleek dat de mus enorm terug
gelopen was. Je zit dan al in een alarmfase
en de tijd om naar oorzaken te zoeken en
maatregelen te treffen wordt erg kort. Op
de huidige rode lijst staan 78 soorten.
Op de oranje lijst komen daar 22 soorten bij
als spreeuw en scholekster. Hiernaast ook
veel algemene soorten als grote lijster, ge-
kraagde roodstaart, kokmeeuw, torenvalk,
waterhoen, wulp en zwarte mees. Ook soor
ten van duin en strand als noordse stern,
stormmeeuw, eider en kluut.
Vroegtijdig inzicht
De gegevens voor de oranje lijst worden
niet alleen verzameld door vogeltellers,
maar ook door vogelringers, wetenschap
pers en nestbeschermers. Door deze opzet
komen knelpunten in de populatieontwik
keling vroegtijdig in beeld en voorkom je
verrassingen pas op het moment dat weer
een nieuwe Rode lijst moet worden samen
gesteld.
Kwetsbaar zijn vooral soorten die over
lange afstanden trekken en soorten die op
de grond broeden. De trekvogels hebben te
lijden van de extreme droogte en groot
schalige biotoopveranderingen als gevolg
van de sterke bevolkingstoename in Afrika.
Sommige soorten grondbroeders worden
geconfronteerd met wegspoelende nesten
door jaarlijks terugkerende overstromingen
tengevolge van een stijgende zeespiegel.
De voornaamste oorzaak van achteruitgang
van deze 22 soorten schrijft men voorlopig
nog toe aan intensivering van de landbouw.
Zeker in het geval van de spreeuw. Er is
namelijk op het boerenland steeds minder
voedsel in de vorm van insecten te vinden.
Teruglopende biodiversiteit.
Ook in de bebouwde omgeving, steden en
dorpen, is voor de spreeuw weinig te halen.
Veegwagens zorgen voor bezemschone
straten en legers bladblazende particulie
ren verwijderen iedere andere ongerech
tigdheid, voorzover voor- en achtertuintjes
niet gebetonneerd zijn.
Overigens gaat het ook in omringende
landen slecht met de spreeuw. Op Europees
niveau is de soort in de periode 1980-2011
met 52% afgenomen; ten opzichte van 1990
met 6%.
Onderzoek
Om de oorzaken van de achteruitgang
echt goed in beeld te krijgen, is verder
onderzoek nodig en iedereen kan aan dit
onderzoek meedoen.
Het onderzoek is vorige maand van start
gegaan door met behulp van speciale nest
kasten een poging te doen het broedsucces
van de spreeuw in beeld te brengen.
In de zomer en in de herfst gaan we groe
pen spreeuwen tellen. In de vroege zomer
om de verhouding tussen pas uitgevlogen
jongen en volwassen vogels te bepalen. In
de herfst om de slaapplaatsen in kaart te
brengen.
Op de hoogte blijven
Meldt u dan aan voor de digitale maande
lijkse nieuwsbrief op www.sovon.nl.
I\j i.v
