Duindoorn slaat toe
in de Willem-Leopoldpolder
%;fM|
i&m.
Üh imm
Üfl
-
Wiïmm
1 -if.afv*
wtmmm
BBS
■mna
In deze periode van gestaag vorderende duisternis schenkt Awie de Zwart
aandacht aan een fleurig oranje besje, de Duindoorn.
Duindoorn is een pionier. En zoals het een
goed pionier betaamt, heeft Duindoorn
haast. Zolang de omstandigheden (schrale
bodem) Duindoorn gunstig gezind zijn
breidt deze zich razendsnel uit. Tijd voor
treuzelen is er niet, want de successie is on
verbiddelijk. Pakken watje pakken kunt, nu
het nog kan, is het devies. Het is optimaal,
jonge natuurontwikkeling van amper tien
jaar oud. Destijds ingericht door een groot
deel van de vruchtbare bouwvoor af te
graven en weg te voeren. Een schraal zand-
pakket kwam bloot te liggen en vormde
de uitgangssituatie van een spontane
vegetatieontwikkeling. En precies op deze
voedselarme zandbodem zijn de afgelopen
jaren in rap tempo duindoornzaailingen
verschenen. Het eerste jaar nog klein en
weinig opvallend, maar dat veranderde
snel. Inmiddels kunnen we al spreken van
forse meer dan manshoge struwelen die
met meters per jaar uitdijen, gebruik ma
kend van de tijd die geboden wordt om het
nageslacht veilig te stellen.
Een dergelijke stormachtige ontwikkeling
van Duindoorn is op dit moment mooi waar
te nemen in de Willem-Leopoldpolder
Stikstof
Het feit dat de duindoornstruiken zich op
een schrale bodem zo snel ontwikkelen,
heeft de plant te danken aan een geheim
wapen. Dit bevindt zich onder de grond in
de vorm van kleine knolletjes aan de wor
tels. Hierin zitten bacteriën die stikstof, dat
vrij in de lucht zit, om kunnen zetten in een
vorm die voor de plant opneembaar is als
een soort meststof. Deze vorm van samen
werking geeft Duindoorn een voorsprong
op de concurrentie.
Dit voordeel wordt door de plant optimaal
benut. Ongehinderd door andere struiken
stuurt de plant haar ondergrondse uitlopers
alle windstreken uit. En al snel verschijnen
rondom de moederstruik diverse kleine
nieuwe scheuten die op hun beurt ook
weer nieuwe scheuten de wereld in sturen.
En zo ontstaat binnen een aantal jaar na de
kieming van het eerste plantje al een flinke
horst van meer dan tien meter breed.
Lat-relatie.
Na enkele jaren verschijnen aan de struiken
de welbekende oranje besjes. Maar niet
alle struiken dragen bessen. Aan sommige
duindoorns ontbreken de vruchtlichamen
i&ZK' Êf
A «VMgïi-i?J:
volledig. In dat geval hebben we van doen
met een mannelijke struik. Zijn er wel besjes
in het spel, dan is de struik van het vrouwe
lijk geslacht. Daarmee verschilt Duindoorn
van veel andere planten die beide voort
plantingsorganen in één plant verenigen. In
dat laatste geval spreken we van éénhuizig,
beide geslachten wonen in één huis. Bij
soorten met aparte vrouwelijke en manne
lijke planten spreekt men van tweehuizig,
beide geslachten wonen ieder in een eigen
huis. Je zou kunnen zeggen dat de heer en
mevrouw Duindoorn een lat-relatie hebben.
Rode loper
Als jonge plant lijkt duindoorn onstuitbaar.
Krachtige jonge uitlopers groeien in een
razend tempo uit tot doornig ondoordring
baar struweel. Niets of niemand lijkt in die
eerste jaren zijn ontketende opmars te kun
nen stuiten. Geen koe die zich waagt aan
het gewapende grijsbladig groen. Zonder
echte vijanden lijkt Duindoorn onbevreesd
de toekomst in te kunnen gaan. Maar dat is
buiten de tijd gerekend. Want hoe stoer de
jonge struiken ook zijn, na enkele decen
nia slaat de ouderdom genadeloos toe. De
groeikracht neemt af, het takhout wordt
broos en op de oude stammen verschijnen
de fluwelen paddestoelen van de Duin-
doornvuurzwam, het verval is ingezet. Is
daarmee dan alles voor niets geweest? Nee,
zeker niet. Jarenlange bladval in de herfst
heeft de destijds zo schrale bodem gestaag
verrijkt met een laagje humus waardoor
een vruchtbare kiemingsbodem is ontstaan
voor een nieuwe generatie struikvormers.
En daarmee heeft Duindoorn de weg
vrijgemaakt voor een volgende stap in de
successie. Een nieuw hoofdstuk in een boek
waarvan de volgende pagina weliswaar
voorspelbaar is, maar altijd vol verrassin
gen. Welke soorten zullen verschijnen op
de rode loper die Duindoorn voor ze heeft
uitgerold? De tijd zal het leren.
Manshoge struwelen, die meters per jaar uitdijen
(Awie de Zwart).
