Herstel van het Zwingetijdengebied
Het "ZTAR-project", het project tot herstel van het Zwingetijdengebied, het
Zwin Tidal Area Restoration project, hield op 13 oktober 2011 een informatie
bijeenkomst in "Scharpoord" te Knokke-Heist. Wat zijn de toekomstplannen
met Het Zwin? Vier leden van de werkgroep Planologie woonden de informatie
avond bij. Kersvers redactielid Frans Buijze zet een en ander voor u uiteen.
Hoofddoelstelling
De hoofddoelstelling is de Zwinvlakte te
herstellen tot het vroegere slikken- en
schorrengebied. Dat betekent uitdieping
en verbreding van de hoofdgeul van het
Zwin. De Internationale Dijk van 1872 (die
kortweg van Oost naar West loopt vanaf
De Witte Koksmuts) wordt afgegraven.
Daardoor wordt de totale oppervlakte met
inbegrip van de Willem-Leopoldpolder
vergroot van 183 naar 300 hectaren.
Verzanding, ontzilting en vergrassing van
Het Zwin moeten worden bestreden om
het gebied in zijn oorspronkelijke staat
terug te brengen. Het gaat om herstel van
de biodiversiteit (de soortenrijkdom) en de
presentatie van een interessant gebied voor
ecotoerisme. Het Zwingetijdegebied moet
weer een dynamisch, estuarien ecosysteem
worden.
Opdrachtgever
ZTAR is een initiatief van het Belgische
Agentschap voor Natuur en Bos en de Ne
derlandse Provincie Zeeland. Het wordt me
degefinancierd door de Europese Unie en
is een Life+- natuurproject. Men wil de be
staande Zwinvlakte herstellen en Het Zwin
opnieuw tot een gebied maken met vele
vogels en biodiverse slikken en schorren
zoals het tientallen jaren geleden was. Het
project loopt van 1 januari 2011 tot en met
31 december 2015. De totale investering via
het ZTAR-project bedraagt €4.135.521,=. De
Europese Commissie financiert de helft; het
Agentschap voor Natuur en Bos betaalt 41%
en Provincie Zeeland draagt 9% bij.
Brenda Bussche, een overzicht
Provinciaal directeur van het Agentschap
voor Natuur en Bos Brenda Bussche
vermeldt in haar welkomstwoord dat het
ZTAR-project er één is in een lopende reeks
van Zwin-projecten:
I Allereerst was er het ZENO-project:
50% voor rekening van Europese fond
sen.
II Nu is er het ZTAR-project: het onderwerp
van vandaag.
III Het REECZ-project staat voor REcreatie
ECotoerisme in de Zwinstreek
IV Het Zwin Natuurcentrum.
Hiermee introduceert zij de onderwerpen
en sprekers voor vanavond.
Guido Decorte: natuurbeleving
Gedeputeerde Guido Decorte van de
Provincie West-Vlaanderen spreekt met
name over het Zwinnatuurcentrum en het
Zwinpark. Hij meldt dat het Zwinnatuurpark
niet hetzelfde is als Het Zwin, maar er deel
van uitmaakt. Het bestaat uit het vogelpark
en de Zwinvlakte
De provincie is eigenaar en investeerder van
het bezoekerscentrum (inclusief parkings
enz), de Zwintentoonstelling en het Zwin
kijkcentrum. Natuurbeleving, natuurlijkheid
en duurzaamheid staan voorop. Zo komt er
één grote vogelkooi met alleen streekeigen
soorten. Op een latere vraag tijdens het
vragenrondje (of de "Dialoog" ter afsluiting)
wélke vogels daartoe behoren en hoe men
denkt om te gaan met hun jongen gaat hij
niet gedetailleerd in. Naderhand blijkt ons
dat het een tamelijk heikel onderwerp is.
Sjoerd Heijning: het Zeeuwse geluid
Gedeputeerde Sjoerd Heijning van de Pro
vincie Zeeland, de Nederlandse partner van
het natuurproject ZTAR, houdt een verhaal
over de economie! Hij benadrukt dat de
Zwinuitbreiding voor Nederland maar 10
ha betreft. Het aantrekkend toerisme dat
verwacht wordt bij herstel van Het Zwin,
ziet hij als een impuls en een tegenwicht
voor de krimp in Zeeuws-Vlaanderen.
Dagrecreatie, woningen en plannen voor
een jachthaven in Cadzand passen volgens
hem in dit perspectief. Hij spreekt zijn
bezorgdheid uit voor Retranchement nu
camping De Sandt Plaet voor de Zwinuit
breiding plaats moet maken. Hij rondt af
met de mededeling dat de werkzaamheden
zullen starten in 2013/14 en hij vermeldt
nog kort welke financiële rol Provincie Zee
land speelt in het totaal.
Evy Dewulf: de werkzaamheden
Evy Dewulf, projectcoördinator LIFE+ ZTAR,
geeft een toelichting over de geplande
werkzaamheden in de Zwinvlakte. De ver
schillende fasen van de ZTAR-werken in de
Zwinvlakte zien er als volgt uit:
1): aanleg van 6 zoetten brakwaterpoelen
De habitat voor de verdwenen rugstreep-
pad wordt hersteld in de hoop dat de soort
terugkeert naar Het Zwin. De poelen dienen
ook als drinkplaatsen voor het vee.
2): verjongen van het schor door afplaaaina
Een 8 ha-groot gebied wordt afgeplagd.
Strandkweek heeft stukken Zwin overwoe
kerd doordat begrazing wegviel. Slikken en
schorren worden daarmee vernieuwd om
kans te bieden aan Lamsoor, Zeekraal en
Schorrenkruid.
3): herstel van de gewestelijke zoutwaterla-
aune met vogeleilanden
Het gaat om het herstel van broedvogelei-
landen. De huidige eilanden zijn door ver
zanding eerder schiereilanden te noemen.
Men wil eilanden met water, breed genoeg
om vossen, marters of honden weg te hou
den. Verder moet het water breed genoeg
zijn om door getijdendynamiek duurzaam
breed te blijven!
4): inrichten van 2 bearazinasrasters
Foto's werden getoond van schaapskud
des van voor de oorlog. Nu de begrazing
door konijnen en vee is weggevallen, vindt
vergrassing plaats. Meer foto's tonen aan
dat het een snel om zich heen grijpend
proces betreft, maar ook dat een plantje als
Kleine houtscherm is teruggekeerd waar
weer Limousin-begrazing plaatsvindt. Een
gevarieerd landschap kan zo ontstaan dat
toegankelijk zal zijn door een wandelpad.
5): herstel monding- en hoofdgeul Zwin.
Verbreding en uitdieping moeten meer
zeewater Het Zwin in brengen. Meer water
betekent meer estuariene dynamiek om de
zeearm open en zilt te houden, zodat het
herstelde ecosysteem naar verwachting
duurzaam in stand kan blijven. Op de vraag
of de trechter, die nu meer op Belgisch
gebied komt te liggen, ook door België
afgesloten kan worden, wordt geantwoord
dat de geul naar het Westen zal migreren en
dat zonder overleg zulke acties niet zullen
gebeuren.
Het derde deel van de bijeenkomst bestond
uit een paneldiscussie met de zaal, waarbij
Karl Vandenberghe de regie in handen nam,
door erop te wijzen dat niet iedereen aan
bod zou kunnen komen, en om die reden
de vragenstellers zich moesten beperken
tot maximaal 1 vraag. Het viel daarbij op dat
er nogal wat vragenstellers uit Nederland
kwamen.
