V
Planologie in roerige tijden
Namens de planologiewerkgroep, Jaap de Hulster
Het is weer al even geleden dat u in uw lijfblad een overzicht kreeg van waar de
werkgroep planologie zich zoal mee bezighoudt, dus hoog tijd hieraan weer eens
enige regels te wijden en we zijn zo vrij te starten met enkele landelijke tenden
sen.
Want de natuur gaat roerige tijden tegemoet
Einde aan herstelbeleid
Landelijk maakt men rigoureus een eind
aan het herstelbeleid van de afgelopen
20 jaar; een beleid dat niet alleen een halt
moest toeroepen aan verdere teloorgang
van plant- en diersoorten (de biodiversiteit],
maar ook tot (enig] herstel zou moeten
leiden van wat sinds de zestiger jaren aan
natuur is verloren gegaan. Ter illustratie:
maak in gedachten eens een fietstochtje
onderlangs de kust vanaf Breskens naar
Cadzand in 1960 en zo'n zelfde tochtje
vandaag de dag. En dan heeft u die 1150
vakantiewoningen die vanaf Nieuwvliet-Bad
tot aan het Zwin op de rol staan, nog niet
in beeld.
Omdat Nederland zo'n dichtbevolkt landje
is, zijn de afgelopen decennia grotere
gebieden steeds verder versnipperd, het
geen de doodssteek betekende voor veel
plant- en diersoorten, en deze achteruit
gang gaat nog steeds door. Voor grote
aaneengesloten natuurgebieden is ons
landje te klein en te bevolkt en als min of
meer acceptabel alternatief heeft men de
Ecologische Hoofdstructuur uitgedokterd.
Als je kans ziet kleine gebiedjes met elkaar
te verbinden, bereik je dat soorten over
grotere afstanden met elkaar kunnen 'com
municeren' en zo voorkom je uitsterven van
soorten.
Omdat niet altijd even voortvarend tewerk is
gegaan bij de grondverwerving, is het aan
eensluitend aankopen van gronden in de
loop der jaren steeds moeilijker geworden.
Gemeentes zagen bij ieder gehucht liever
een bedrijventerrein, als melkkoetje, dan die
natuur die economisch weinig belang had.
Want economisch belang is in geld uit te
drukken: met de waarde van een gezonde
leefomgeving voor mens en dier ligt dat
heel wat moeilijker.
Soms werden gronden voor natuur aange
kocht, terwijl de inrichting ervan wat uitge
steld werd, met als achtergrond de gedach
te dat als het terrein eenmaal verworven
was, het "veiliggesteld" was: op die plek
konden in ieder geval geen vakantieparken
en bedrijventerreinen meer aangelegd wor
den. Die inrichting was van later zorg. First
things first.
We zien nu dat staatssecretaris Bleeker
deze gang van zaken heel goed begrepen
heeft en als rode leugen gebruikt om eens
flink te gaan bezuinigen. En omdat deze
EHS voor veel mensen een ver van hun
bedshow is, heb je dan geen kunstmest
nodig om meelopers te kunnen oogsten.
EHS in het landje van Cadzand
Toch is het tot nu gevoerde EHS-beleid
vooral wat betreft onze streek simpel uit
te leggen aan de hand van onze boomkik
ker: een bedreigde diersoort, die alleen
nog voorkomt in Achterhoek, Limburg en
West Zeeuwsch-Vlaanderen. En binnen
onze streek slechts in Kievittepolder, rond
Retranchement en Aardenburg. De popu
latie in Driewegen is verdwenen, zo ook
de boomkikkers in het Bos van Erasmus.
Daar werd de waterstand voor de boeren-
sector flink laag gehouden, het bos werd
te droog en de boomkikker vertrok. De
populatie in Aardenburg loopt jaar in jaar
uit verder terug, gebieden worden door de
nieuwe rondweg nog meer versnipperd,
wat de populatie ook in Aardenburg zal
doen verdwijnen, als geen maatregelen
worden getroffen. In Retranchement zaten
de boomkikkers tot voor kort hoofdzakelijk
in één grote put, dus als in die put eens een
ziekte uitbreekt, komt het voortbestaan ook
daar op het spel te staan. De Kievittepolder
ligt omsloten door recreatie, dus ook hier is
versterking gewenst. Alles overziend, een
weinig aanlokkelijke situatie.
De afgelopen decennia is men driftig aan
de slag gegaan om gebieden met elkaar
te verbinden, het wezen van de EHS. In de
Willem Leopoldpolder, tot voor kort voor
de passant een vrij kale vlakte, beginnen
bomen en struiken al flink op te schie
ten, rondom drinkputten die inmiddels
door boomkikkers in gebruik genomen
zijn. Met deze "stepping stone" wordt de
populatie Kievittepolder verbonden met
Retranchement.
Aan gene zijde van de grens, in het
Belgische Zwin, komen ook enkele veel te
kleine boomkikkerpopulaties voor. De daar
inmiddels aangekochte gebieden worden
vanaf begin volgend jaar ingericht en zullen
bijdragen aan de bestaanszekerheid van de
restpopulaties. Zeker als de Knokse kikkers
binnenkort van bil kunnen gaan met de
Zeeuwse aogepuut'n in de Willem Leopold.
Een andere route die onze kikkertjes vanuit
Retranchement kunnen nemen, is die door
heen de nieuw aangelegde natuur langs
het kanaal naar het Sluisse Veer. Vanaf het
Sluisse Veer leiden kronkelige en van troen-
ken voorziene dijken richting Draaibrug.
En vanuit Draaibrug voert de recent aan
gelegde (en nu nog wat kale] natuur in de
Aardenburgse Havenpolder ons naar de
"groep Aardenburg", die zo uit het isole
ment verlost wordt.
En oostwaarts zijn er ook stapstenen
aangelegd, dan wel in wording om via
Sophiapolder richting De Plaote te kunnen
migreren. De Plaote is de afgelopen jaren
getransformeerd naar een boomkikker-
vriendelijker inrichting, eveneeens nog wat
kaal, maar over enkele jaren zal dit gebied
een geheel andere aanblik bieden.
Het voortbestaan van een soort staat of valt
met de samenhang tussen natuurgebieden
en uit bovenstaande schets moge blijken
dat we in het landje van Cadzand aardig op
streek beginnen te raken.
Enig geduld gewenst
Dat niet iedereen deze ontwikkeling waar
neemt, is te wijten aan de tijdrovende gang
van zaken. Een EHS op een kaart intekenen
is niet zo moeilijk, maar dan begint het pas.
Grondverwerving vergt soms langdurige
onderhandelingen, hierna worden inrich
tingsplannen gemaakt en uitgevoerd en pas
na jaren kaalslag begint het gebied er wat
aantrekkelijk uitte zien. De opmerking van
veel streekgenoten "dat er nu wel genoeg
natuur is" komt dan ook niet uit de lucht
vallen. Er zijn de laatste jaren veel gebiedjes
bijgekomen, deels nog erg kaal (even afge
zien van de stekels], maar met een beetje
geduld vormen ze over enkele jaren een
lust voor het oog.
