Vleermuizen in
winterverblijven
Veel activiteiten ook in ons
Westzeeuwsvlaamse landje zijn de
laatste jaren ontplooid door
Stichting Landschapsbeheer
Zeeland.
Het spreekt vanzelf dat de mede
werkers ervan eerst in hun eigen
blad 'De boom in' verslag doen van
hun successen, maar daarna komt
ook 't Duumpje aan de beurt.
Voorjaar 2001. Diep onder de
grond in een oude bunker ergens
in het wallencomplex van
Retranchement, horen we een
diepe zucht. In het halfduister
zien we een op zijn hurken knie
lend figuur met een schop in zijn
handen. Ook uit een andere
hoek van het door stof verduis
terde vertrek horen we wat
gekreun. Bezwete mannen geven
volle emmers met zand en puin
aan elkaar door. Wat is hier aan
de hand? Het lijken wel beelden
uit een concentratiekamp. Komt
er oorlog?
Een oorverdovende bulderlach
haalt me uit mijn droom. Dat
moet onze Sjaak zijn. Hier zijn
vrijwilligers van het
Landschapsbeheer bezig. We
kunnen gerust zijn, de bunker
krijgt een nieuwe, meer vredelie
vende functie. In een hoek zijn
Willy en Ricco bezig. Emmertje
voor emmertje wordt naar schat
ting een tiental kuubs zand en
puin uit de bunker omhoog
gehaald. Buiten wordt het zand
door Wim en Pepijn met kruiwa
gens weggereden. 'Ja', zegt Wim,
'we maken hier een winterver
blijfplaats voor vleermuizen. Als
al het zand eruit is, moet er nog
een stevige afsluitende deur
gemaakt worden. Dan is het pro
ject afgerond. Maar voorlopig
hebben we hier nog wel een
dagje of twee werk. En dan maar
Luciën Calle
hopen dat die vleermuizen er
gebruik van maken. Want anders
staan we ons hier voor niets zo
uit de naad te werken.' Vanuit de
donkere onderaardse ruimte
klinkt opnieuw een aanstekelijk
gelach. Ja, die mannen houden
er goed de moed in. En verder
gaan ze weer met het gegraaf.
Inventarisatie
Winter 2001. Met de specialist
J'an Piet Bekker en Sandra
Dobbelaar maken we een inven
tarisatieronde langs de winter
verblijven. Sinds 1984 wordt er in
Zeeland iedere winter naar over
winterende vleermuizen gezocht.
Elk jaar wordt er daarvoor een
hele rij kelders, bunkers en oude
vestingwerken geïnventariseerd.
Deze verblijven zijn altijd vorst-
vrij. Hier houden de vleermuizen
hun winterslaap. De tellers hou
den minutieus alle aantallen van
de verschillende soorten bij. Zo
kan men de eventuele toe- of
afname van deze dieren in kaart
brengen. Met zaklampen, spie
geltjes en fotoapparatuur wordt
afgedaald in de onderaardse
ruimten. Dit jaar wordt eerst het
vestingwerk de Steenen Beer te
Sluis bezocht. Via een lange wen
teltrap kom je in de diepe gewel
ven. Het is er zo vochtig dat alle
muren vol met druppels hangen.
We nemen er een flink aantal
watervleermuizen en twee
baardvleermuizen waar.
Nog meer prettige verrassingen
zijn er in de bunkers van het her
tenkamp te Groede. Hier zijn de
bunkers speciaal voor vleermui
zen aangepast. Het project blijkt
een succes want er zit, naast
opnieuw een hele massa water
vleermuizen, ook een aantal
grootoorvleermuizen. En verder
gaat de zoektocht, langs bun
kers, onderaardse gangen, dui
kers en rioolbuizen. In een on
deraardse gang ergens in de
omgeving van Sluiskil hangt
opnieuw een Grootoorvleermuis.
Wat een vreemd beest. De oren
van dit dier zijn bijna zo lang als
zijn lijf. Ze worden onder de
voorpootjes naar achter geklapt.
Met zijn dikke neus en grote
neusgaten is het net een varken
tje. Een uurtje later bevinden we
ons in het pas gerestaureerde
voormalige sluizencomplex bij de
Vlaamse kreek, die toevallig ook
de Steenen beer heet. Bij de res
tauratie is speciaal rekening
gehouden met de overwinteren
de vleermuizen. Na een stalen
hek geeft een houten deur toe
gang tot de onderaardse gangen.
Ook hier is een speciale door
vliegopening gemaakt voor de
vleermuizen. Er is een prachtig
stukje werk geleverd en een com
pliment is zeker op zijn plaats.
Waarschijnlijk omdat de werk
zaamheden nog maar pas zijn
afgerond, zijn er nog geen vleer
muizen. Wel zien we slapende
dagvlinders, massa's muggen en
een zweefvlieg, die hier de win
ter doorbrengen.
We komen bij de Zwartenhoekse
sluis aan de Graaf Jansdijk in
Westdorpe. Drie voormalige sluis-
doorgangen voeren een water
loop onder de dijk door. Er staat
wel ongeveer een meter water in
de gangen. We trekken het
waadpak aan en stappen na
enige aarzelingen het ijskoude
water in. Op de bodem ligt een
dikke laag prut. Dat maakt het
lopen zwaar. Zo zwaar zelfs dat
we dicht bij elkaar blijven om
elkaar steeds weer uit de prut te
kunnen trekken. We gaan de
buisstelsels in. Door de grote
10 't duumpje 7 - 2002
