Jaarrondbesrazing in de
Kievittepolder
Awie de Zwart
In veel natuurgebieden lopen er
heel wat woester uitziende runde
ren rond dan de lieflijke koetjes
waaraan wij gewend zijn in Zeeuws-
Vlaanderen.
Maar ook in onze streek doen de
Schotse hooglanders hun intrede,
blijkens bijgaand artikel.
Sinds kort loopt er een kleine
kudde Schotse Hooglanders in de
Kievittepolder en de aangrenzen
de Oudelandse polder ten wes
ten van Cadzand-Bad. Deze win
terharde runderen zijn door het
Zeeuwse Landschap ingezet om
het duingebied het hele jaar
rond te begrazen. Om een vol
doende groot begrazingsgebied
te krijgen, is met behulp van
metalen veeroosters op bestaan
de wandel- en fietspaden een
tweetal oversteekplaatsen
gemaakt zodat de runderen vrij
van het ene naar het andere
deelgebied kunnen. Bestaande
paden blijven hierdoor voor het
publiek gehandhaafd. In navol
gend artikel wordt nader inge
gaan op het nut van deze "oer-
runderen".Toekomstvoorspelling
en aangevuld met actuele waar
nemingen.
De laatste jaren wordt er binnen
het natuurbehoud in steeds gro
tere mate gebruik gemaakt van
runderen die nog dicht bij hun
oorsprong staan. Robuuste die
ren waaraan weinig is gesleuteld
en die daardoor nog een grote
zelfredzaamheid bezitten. Zo
worden de kalveren doorgaans
probleemloos geworpen en zijn
de koeien gedurende de schrale
winterperiode prima in staat zelf
hun kostje bijeen te scharrelen.
Vooral het laatste is vanuit
natuuroogpunt interessant.
De laatste jaren zagen we dat de
Kievittepolder in snel tempo
dichtgroeide. De "gewone" koei
en die er tijdens het groeiseizoen
graasden, konden het grote aan
bod aan voedsel niet aan. De
open kruidenrijke vegetatie ver
ruigde en raakte overwoekerd
door Duindoorn- en Bottelroos
struweel. Veel planten verstikten
onder het juk van deze nieuwe
bewoners. Zo is de zeldzame
Gestreepte klaver teruggedron
gen op minder dan één vierkante
decimeter en heeft het fraaie
Vleugeltjesbloem al een aantal
jaren terug de handdoek in de
ring gegooid.
Gladgeschoren.
Door het inzetten van een 'jaar-
rondbegrazing' met Schotse
Hooglanders (particulier eigen
dom) bestaat er de hoop dat het
dichtgroeien van het gebied kan
worden gekeerd en de verruiging
ten dele gestopt. Daarvoor is met
name de begrazing in de winter
van belang.
In de zomer, als het gras de
grond uit brult, kunnen de koei
en de enorme voedselvoorraad
niet aan. Het aanbod overstijgt
de vraag waardoor gaandeweg
een achterstand in beweiding
ontstaat. Pas als de koudeperiode
zich aandient en de groei van het
gras stilvalt, kunnen de winter
harde grazers hun opgelopen
achterstand inhalen. De dorre,
vergeelde grashalmen en verhou-
te kruiden vormen dan een aan
zienlijk aandeel in het menu.
Langzaam maar zeker worden de
ruige grazige vegetaties kort
gevreten.
Aan het eind van de winter, als
het nieuwe leven zich in al haar
prilheid begint aan te dienen, is
het meeste overjarige gras opge
ruimd en ligt de weide er "glad
geschoren" bij. In deze lage en
open grasmat kunnen zich nu
nieuwe planten vestigen en ver
Foto's: Awie de Zv
dwenen soorten opnieuw een
kansje wagen.
Platgetrapt
Omdat volgens de schijf van vijf
verdord gras alleen niet voldoen
de is, worden de dieren in deze
periode ook gedwongen op zoek
te gaan naar aanvullend voedsel.
Hiertoe struinen ze, schijnbaar
ongehinderd, door het struweel.
Oude verzwakte duindoornstrui
ken worden omver geduwd en
platgetrapt en ook de Chinese
bottelroos valt ten prooi aan de
vraatzucht. Her en der zijn alle
toppen uit de struiken gevreten
en uit de duizenden pitjes in de
uitwerpselen valt op te maken
dat ook de bottels erg in de
smaak vallen. Al doende ont
staan er looppaadjes en plaatse
lijk open plekken in het dichte
struweel. Eertijds overwoekerde
floristische juweeltjes krijgen nu
wellicht een nieuwe kans.
Kaalslag.
Het voorgaande kan tot de mis
vatting leiden dat begrazing met
winterharde runderen zal leiden
tot een kaalslag in het gebied.
Dit is zeker niet het geval. Veel
struiken zijn prima gewapend
tegen vraat. Getooid met stekels
en doornen weten struiken als
mei-, slee- en duindoorn en
diverse rozen zich goed te weren
tegen de grazers. Zij zullen pas
ten prooi vallen wanneer de
struiken door ouderdom sterk
verzwakt raken.
Voor veel bomen geldt dit niet.
De meeste zijn als jonge plantjes
bijzonder kwetsbaar. Een zorg
vuldig gekiemd eikje kan achte
loos door de ruwe tong van het
rund worden uitgetrokken.
8 't duumpje 7 - 2002