De Eikelmuis definitief in Zeeuws-Vlaanderen? 9 Tijdens de paddestoelenexcursie (zie verslagin het bos van Erasmus werd op 18 oktober 1998 een bijzondere vondst gedaan. Op zoek naar schimmels en verborgen paddestoelen werden her en der dode stukken hout opgelicht. Vanonder een van de verwijderde takken schoot in een flits iets weg en verdween onder een naburige tak. Een muis werd geopperd, of misschien een kikker? De geïnteresseerden verzamelden zich onder leiding van de ook aanwezige zoogdierspecialist Luciën Boerjan bij het stuk hout. Voorzichtig werd de tak opgetild. Het bleef even stil, maar toen maakte het beestje zich uit de voeten. Binnen luttele seconden was het in een nabije holte verdwenen en liet zich wijselijk niet meer zien. De toeschou wers in verwarring achterlatend. Wat hadden ze gezien? Een muis? Ja, zoveel was zeker. Maar welke? Luciën was licht euforisch. Het springerige loopje, de lange staart met donkere pluim en het donkere masker rond de ogen die hij in de flits dacht te hebben gezien, deden hem vermoeden dat het hier niet ging om zomaar een muisje. De kenmerken kwamen erg overeen met die van de Eikelmuis. Om te controleren of hij inderdaad gezien had, wat hij dacht te hebben gezien, raadpleegde hij enkele omstanders die het beestje ook hadden gezien. Deze bevestigden zijn waarneming waarmee de conclusie kon worden getrokken dat wij die middag zeer waarschijnlijk de zeldzame Eikelmuis hadden gezien. Hieronder volgt een klein verslag over de Eikelmuis. Wat is het voor een muis, waar leeft hij van en wat is zijn verspreidingsgebied. De Eikelmuis De Eikelmuis, ook wel Tuinslaapmuis genoemd, is groter dan de bekende Huismuis. De kopromplengte (totale lengte zonder staart) bedraagt 10 tot 17 cm. De lengte van de staart varieert tussen 9 en 14 cm. De bovenzijde van het lichaam is grijs tot kaneelbruin en is scherp afgesne den van de witte onderzijde. Dit kleu- renpatroon loopt door in de staart. Het uiteinde van de staart, de pluim, is zwart. Kenmerkend is het zwarte mas ker rond de ogen dat doorloopt tot achter de relatief grote oren. Biotoop De Eikelmuis komt voor in gemengde loofbossen, naaldhout, akkers, boom gaarden, voorraadschuren en andere gebouwen. Daarbij is de aanwezigheid van rotsen, muren en andere stenige objecten volgens enkele auteurs essen tieel. Voor het maken van een nest maakt de Eikelmuis gebruik van verlaten eek hoorn- en vogelnesten. Soms bouwen ze hun nest in boomholtes, tussen muren of in nestkasten. Het nest is bolvormig en bekleed met mos, haren en veren. Door de vorm en materiaal keuze lijkt het erg op het nest van het winterkoninkje (Duumpje). Leefwijze De Eikelmuis is vooral actief na zons ondergang. In een straal van 200 tot 300 meter rondom het nest wordt naar voedsel gezocht. Dit bestaat uit zaden, knoppen en bladeren. Maar ook insec ten en slakken staan op het menu. Uitzonderlijk worden zelfs kleine zoogdieren en jonge zangvogeltjes verorberd. Rond oktober zoekt de muis een veilige plek op voor de win terslaap. Deze rustperiode duurt tot in april. Verspreiding Nederland bevind zich juist aan de noordelijk rand van het verspreidings gebied van de Eikelmuis. Alleen in Zuid-Limburg komen enkele popula ties voor. Elders in Nederland ont breekt de soort. Wel zijn er in het ver leden meldingen geweest uit Wageningen (1972), Nijverdal (1976) en Winterswijk (1977). Vermoedelijk ging het hier om aangevoerde beesten. Vlaanderen In Vlaanderen doet de Eikelmuis het goed. Door zijn gedrag als cultuurvol ger weet hij zijn verspreidingsgebied uit te breiden in noordelijke richting. Langs de kust is de Eikelmuis in min der dan 10 jaar opgerukt van achter de Ijzer via Oostende en Zeebrugge naar de Zwinbosjes bij Knokke. Op deze laatste locatie zijn in 1992 2 exempla ren waargenomen. West-Zeeuws- Vlaanderen In West-Zeeuws-Vlaanderen is de Ei kelmuis voorzover bekend nog maar éénmaal waargenomen. In een eerder artikel in 't Duumpje (maart 1993) maakt Rob van Westrienen melding van een vondst in Schoondijke date rend uit het najaar van 1990. De muis werd slapend aangetroffen in een zak met hamstervoer. Conclusie Gezien de recente uitbreiding van de Eikelmuis langs de Belgische kust, de vondst in Schoondijke en de waarne ming in het bos van Erasmus is het goed mogelijk dat de Eikelmuis zich inmiddels heeft gevestigd in onze streek. Natuurlijk: het zijn maar een beperkt aantal waarnemingen. Daarom zou het interessant zijn om bijvoorbeeld in het Erasmusbos een onderzoek te doen met "life traps". Met deze loopvallen, waarmee de muizen met behulp van lokaas levend worden gevangen (en teruggezet!), kan de Eikelmuis worden opgespoord. Awie de Zwart, November 1998. Literatuur Lange, R. et al., 1994. Zoogdieren van West-Europa. KNNV, Utrecht. Broekhuizen, S. et al., 1992. Atlas van de Nederlandse zoogdieren. KNNV, Utrecht. Westrienen, R. van, 1993. Eikelmuis en vos in West-Zeeuws- Vlaanderen? 't Duumpje.

Tijdschriftenbank Zeeland

't Duumpje | 1998 | | pagina 9