Project Vrijwillige Weidevogelbescherming
Het project Vrijwillig Weidevogel
beheer gaat uit van het Ministerie van
Landbouw, Natuurbeheer en Visserij
en is gestart in 1994; het loopt door
tot 1998.
De uitvoering van het project ligt in
handen van de provinciale stichtingen
voor landschapsbeheer. In Zeeland is
dat Stichting Landschapsbeheer Zee
land (Voorheen Stichting Landschaps
verzorging Zeeland).
Marianne Lundahl, een collega van
ons bestuurslid Sjaak Herman vertelt
er in dit artikel meer over.
In dit project staat actieve bescher
ming van weidevogels centraal, in zeer
nauwe samenwerking met boeren. Het
project richt zich met name op de be
scherming van weidevogels op gang
baar boerenland; dat zijn dus alle
gebieden buiten reservaats- en be
heersgebieden.
Waarom dit project?
Aanleiding voor het beginnen met dit
project is het feit dat veel weidevogels
door landbouwkundige ontwikkelin
gen steeds minder kans krijgen om
succesvol jongen groot te brengen.
Bedreigingen zijn bijvoorbeeld vroeg
en massaal maaien in weidegebieden
en schoffelen in akkerbouwgebieden.
Ongeveer 50% van alle nesten op
gangbaar boerenland loopt hierdoor
risico verloren te gaan.
Doel van het project.
Het doel van het project is tweeledig:
actief nesten beschermen en boeren
bewust maken van de mogelijkheden
op hun bedrijf op simpele wijze nesten
te beschermen.
Methode.
Vrijwillige weidevogelbescherming is
één van de middelen om deze doelen
te bereiken. Deze bestaan uit actieve
nestbescherming gedurende de broed-
periode. Dit betekent dat in overleg
met de boer tevoren nesten gelokali
seerd en gemarkeerd worden. De hulp
van vrijwilligers is daarbij onmisbaar,
omdat de meeste boeren het juist in
deze tijd van het jaar heel druk heb
ben. Ze hebben dan absoluut geen tijd
om zelf nesten op te sporen. De boer
houdt vervolgens rekening met de
gemarkeerde nesten bij zijn activitei
ten op het land. Hij zal bijvoorbeeld
om de gemarkeerde nesten heen maai
en, zijn schoffelmachine optillen of
zelfs zijn werkzaamheden uitstellen.
De vrijwilligers houden dan per
gebied bij welk type nestbescherming
toegepast wordt en wat de broedresul-
taten zijn. Bescherming op deze wijze
is zeer effectief: slechts 5 van de
nesten gaat verloren op deze bedrijven
waar actief vrijwillige weidevogelbe
scherming plaatsvindt.
Opzet in Zeeland.
Wij zoeken vooral naar nieuwe vrij
willigers, die ondergebracht worden
bij de bestaande "natuurbeschermings
verenigingen". Dit betekent dat per
regio een aantal groepen bezig zal
zijn. Iedere regio krijgt één coördina
tor (ook een vrijwilliger) die taken
heeft zoals nieuwe boeren en vrijwilli
gers zoeken, registratie bundelen van
alle groepen en fungeren als aan
spreekpunt in de regio. In de toekomst
(na 1998) zullen al deze groepen
namelijk zelfstandig moeten kunnen
draaien. Als vrijwilliger werk je in
overleg met de boer. Ook hij werkt
mee op basis van vrijwilligheid.
Grutto
Misverstand.
Het is een misverstand dat weidevo
gels uitsluitend op grasland zouden
zitten. Het is een landelijke trend, dat
vogels als Kievit en Scholekster steeds
vaker broeden op bouwland. In Zee
land is bijvoorbeeld de Kluut vaak te
vinden tussen suikerbieten. En juist in
Zeeland is erg veel akkerland. Verder
is 80% van de half miljoen weidevo
gels (broedparen) in heel Nederland
afhankelijk van het gangbare boeren
land, zowel gras- als bouwland. Dit is
dan ook de reden dat wij ons binnen
het project op soorten richten die
zowel op akker- als grasland zitten:
onder andere Kievit, Scholekster.
Kluut, Tureluur, Grutto, Gele kwik
staart en eendensoorten.
Zeeuwse resultaten in 1995.
In de praktijk werd tot op heden in
Zeeland heel weinig aandacht besteed
aan vrijwillige weidevogelbescher
ming. In 1995 is door Stichting Land
schapsbeheer Zeeland om organisato
rische redenen halverwege het broed-
seizoen gestart met nazorg. 14 Vrij
willigers zijn in vier regio's actief
geweest: Walcheren, De Bevelanden.
Oost-Zeeuws-Vlaanderen en Schou-
wen-Duiveland. In totaal hebben zij
ruim 400 ha. bezocht, waartoe zij met
ca. 20 bedrijven contacten hebben
gelegd (zie kaartje). In totaal werden
ca. 200 nesten geregistreerd, waarvan
voor ongeveer de helft bescherming is
aangebracht. Er zijn nesten beschermd
van Grutto. Kievit, Kluut en Schol
ekster (zie figuur). Ongeveer 50% van
het aantal nesten bevond zich op
bouwland, met name tussen de bieten.
2