Natuur- en milieuboeken
voor de jeugd
Annie M.6. Schmidt
ai Fiep Westendorp
JipenJanneke 2
deel 1voor kinderen tot circa 6 jaar.
De redactie van 't Duumpje vond het
ruim een jaar geleden belangrijk de
jeugd geregeld aan het woord te laten
hetgeen leidde tot soms prachtige ver
heden en tekeningen van kinderen die
ons via diet Scholenproject' bereikten.
In het verlengde hiervan leek het de
redactie ook een goede zaak eens een
artikelenreeks te wijden aan dat wat
onze kinderen zoal lezen, of zouden
kunnen lezen. We vonden Ward cle
Brabandere bereid veel tijd te investe
ren in het doornemen van het jeugd
boekenaanbod.
Het onderwerp natuur- en milieuboe
ken is een breed onderwerp. Ook voor
de jeugd kan men met gemak een hele
boekenkast vullen en daarbij door de
boeken de troenk'n niet meer zien. De
bedoeling van deze artikelenreeks is
een aantal mooie, leuke en interessante
natuur- en milieuboeken de revue te
laten passeren. Het is geenszins de
bedoeling volledig te zijn. We willen
de aandacht vooral richten op nog
steeds in 'bieb' en boekenwinkel ver
krijgbare jeugdboeken. De reeks be
staat uit 4 artikelen die achtereenvol
gens beschrijven: boeken voor baby's,
peuters en kleuters, voor kinderen van
af ca. 6 jaar, ca. 10 jaar en ca. 13 jaar.
De basishouding
"Kom mee naar buiten allemaal, dan
horen wij de Wielewaal". Mensen die
dat lied in hun vroegste jeugd door
hun ouders hoorden zingen, en destijds
in familieverband naar buiten trokken,
zullen, eenmaal volwassen geworden,
regelmatig naar buiten trekken om te
trachten het 'dudeljo' van die vogel te
horen. Degenen die in hun jeugd tij
dens de afwas moesten luisteren naar
"Waar de blanke top der duinen schit
tert in de zonnegloed" maken een
goede kans hun vrije tijd bij voorkeur
aan strand en duin te willen doorbren
gen. 'Jong geleerd, oud gedaan' gaat
ook in deze gevallen steeds weer op.
Het fundament voor de trek naar bui
ten, de zogeheten 'basishouding'
wordt in de zeer vroege jeugd gelegd,
in de eerste 5 levensjaren. Door onder
zoek is aangetoond dat een kind in zijn
eerste levensjaren, daarbij "gestuurd"
door het voorbeeld van ouders of
opvoeders al besluit hoe het later in de
open lucht zal recreëren. Niet alles ligt
dan vast. maar als we later de vrije
tijdsbesteding goed zouden analyse
ren, dan zijn de gemaakte keuzes hier
in meestal direct terug te voeren op de
vroegste jeugd. De door de ouders
'aangebrachte' basishouding blijkt dus
erg belangrijk te zijn. Daarbij is het
van primair belang de kinderen te
leren van de natuur te genieten. Na-
tuureducatie in een te 'schoolse' vorm
faalt dikwijls. Zo leiden biologielessen
later zelden tot het de natuur opzoe
ken. De verklaring hiervoor is dat de
inhoud van het biologie-onderwijs het
wezenlijke van buiten-zijn en van
natuurbezoek niet raakt. Mensen we
ten precies hoeveel kelkblaadjes een
tulp heeft en hoe een stampertje eruit
ziet, maar ze leren niet van de natuur-
pracht te genieten. Biologie is een
leervak, waar het een genietvak zou
moeten zijn.
Ook de milieubeweging zou hierop de
nadruk moeten leggen. Als er bijvoor
beeld gevraagd wordt: 'Waarom moe
ten we de natuur schoonhouden?' zou
het antwoord moeten luiden: 'Omdat
er zoveel te genieten valt'. Dat ant
woord komt niet. De mensen worden
alleen op hun fouten gewezen. Zo
komen we in een vicieuze cirkel te
recht. Deze cirkel lijkt alleen te door
breken door ouders of opvoeders die
de kinderen reeds jong naar strand,
polder, bos, hei of waterkant meene
men.
Uit het onderzoek is ook gebleken dat
iemand bij wie in de vroegste jeugd al
een 'natuurfundament' gelegd is, hier
op ook in zijn verdere leven voortbor
duurt. Zelfs de keuze van een partner
past meestal bij de 'basishouding'. De
invloeden die iemand ondergaat nadat
deze basis aangebracht is, hebben
slechts marginale invloed. Maar ge
noeg theorie. Naar de boeken!
De boeken
(tussen haakjes: de uitgeverij)
Het is moeilijk een selectie te maken
van de prenten- en voorleesboekjes
voor de allerkleinsten. Centraal in
zowat alle (prentenjboeken voor de
kleintjes staan de dieren. Deze dieren
zijn dan ook vaak bedoeld als vervan
ger van mensen. "Want dieren zijn
precies als mensen..." Van de bekende
tv-serie de Fabeltjeskrant (Novib/-
Novamedia) bestaan dan ook een
reeks boeken over de avonturen in het
grote dierenbos. Op het andere voor
peuters, kleuters en volwassenen
onvergetelijke tv-programma Sesam-
JEUGDSALAMANDER 0
"n Egeltje in de tuin en zevenenveertig andere verhaaltjes
Q E R I D O
12