w
Om deze achteruitgang een halt toe te
roepen wordt er veel ondernomen. Zo
zijn er in Limburg en de Achterhoek
optimale biotopen gecreëerd. In ons
Westzeeuwsvlaamse zijn er biotopen
gemaakt in Aardenburg en Retran-
chement. De Kievittepolder in Cad-
zand-Bad is al wat langer geleden aan
gepast voor de boomkikker. Hier is de
soort dan ook toegenomen.
Van belang is dat deze gebiedjes niet
geïsoleerd van elkaar raken, want dit
vergroot de kans dat de soort in een
bepaald gebied uitsterft, terwijl de
gebieden te ver van elkaar verwijderd
liggen om onderling voor aanvulling
te kunnen zorgen. De Knokkert, cen
traal liggend in 'het westen' is derhal
ve uitermate belangrijk voor de soort.
De omvang van het complex is groter
dan de meeste andere biotopen. Er
komt nog een kleine populatie boom
kikkers voor; in 1993 zijn nog 10 roe
pende mannetjes geteld. Te klein om
van een stabiele situatie te spreken; er
mag eigenlijk niets tegenzitten, of de
populatie sterft uit.
Het gebied.
De Knokkert ligt tussen Nieuwvliet en
Cadzand in de Strijdersgatpolder en
heeft een oppervlakte van 26,6 hecta
re, verdeeld in 12,5 ha. loofbos, 8,45
ha. grasland, 0,15 ha. dagrecreatieter
rein en tot slot 5,5 ha. overig terrein,
(kaart 1)
De graslanden zijn het laagst gelegen,
de bossen het hoogst.
In het streekplan heeft De Knokkert
een natuurfunctie met eveneens een
gedeelte bestemd voor dagrecreatie.
De gemeente Oostburg noemt het bos
en de weiden in De Knokkert
beschermd natuurgebied met land
schappelijke, natuurwetenschappelijke
en cultuurhistorische waarde. In het
Natuurbeleidsplan staat de Knokkert
aangegeven als natuur- /bosgebied. In
het Natuurbeleidsplan is ook te zien
dat er ten noordwesten van De
Knokkert een natuurontwikkelingspro
ject gepland is. Ten westen van de
Knokkert staat meer relatienotagebied
gepland. In het voorontwerp beheers
plan Zeeuwsch- Vlaanderen staat ron
dom De Knokkert ook nieuw reser-
vaatsgebied gepland. Ten zuiden van
De Knokkert komt in de toekomst bos
volgens de uitwerking van het streek
plan van de provincie Zeeland.
Ontstaan.
De Knokkert is een Middellandpolder
die is ingepolderd in 1445 en sinds
dien herhaaldelijk geïnundeerd, waar
door er afzetting van materiaal heeft
plaatsgevonden. Het gebied werd
vroeger in zijn totaal gebruikt als land
bouwgebied; onderdeel van de hoeve
toebehorend aan de familie Erasmus.
Het grootste deel bestond uit akkers.
Het stuk grond langs de verlande
kreekrestant werd als weiland
gebruikt. Nabij de boerderij bevonden
zich een boomweide met populieren,
een hoogstamboomgaard en een essen-
hakhoutsingel. De overige beplanting
is als ruilverkavelingsbeplanting aan
gelegd. De voormalig eigenaar Eras
mus vond dat deze elementen in stand
gehouden of uitgebreid moesten wor
den en wilde derhalve het terrein
alleen aan een natuurbeherende instan
tie verkopen. 30 jaar geleden kwam
daarvoor alleen Staatsbosbeheer in
aanmerking.
Functies.
Aan het gebied worden door Staats
bosbeheer verscheidene functies toe
gekend.
- Behoud en accentuering van de geo-
morfologische structuur van het ge
bied als onderdeel van het kreken-
stelsel.
- Behoud en ontwikkeling van een
leefgebied voor (en populaties van)
amfibieën, m.n. de boomkikker en
de kamsalamander met de daarvoor
benodigde inrichtingselementen, zo
als poelen, ruigtes en eventueel
geschikte verspreidingsroutes.
- Behoud en ontwikkeling van het
gebied als broedterrein voor vogels.
- Behoud en ontwikkeling van de
levensgemeenschappen van grazige
vegetaties met gradiënten tussen nat
en droog en enige brakke invloed.
- Produktie van hout.
- Behoud van de karakteristieken van
het vroegere grondgebruik in het
gebied, zoals de boomweide, drink-
poelen en de hakhoutsingels.
- Behoud en ontwikkeling van het
gebied als karakteristiek landschaps
element.
- Het bieden van mogelijkheden aan
recreanten om de waarden van het
gebied te beleven.
Beschrijving van het complex.
Het gehele boscomplex is met uitzon
dering van de boomweide en de hoog
stamboomgaard aangelegd in 1971.
Het bos bestaat voor het grootste
gedeelte uit populier (42 verder uit
beuk (6 es (18 eik (14
esdoorn (10 en iep (10 De
struiklaag bestaat hoofdzakelijk uit
vlier, meidoorn en braam. In de kmid-
laag komen we braam, brandnetel,
wilgenroosje en diverse grassen tegen.
In het essenhakhoutbos is een fraaie
moslaag te vinden.
In het complex vinden we 7 poelen.
Vroeger was een drinkput de enige
mogelijkheid om het vee in de wei van
drinkwater te voorzien. Met de komst
van de waterleiding werden overal
drinkbakken geïnstalleerd, waardoor
de aan onderhoud onderhevige drink
putten verlandden of gedempt werden.
De laatste jaren beseft men echter dat
de drinkputten meer zijn dan een plas
water. Ze hebben een belangrijke
functie voor velerlei planten en dieren.
Voor het voortbestaan van een aantal
soorten kikkers, padden en salaman
ders zijn ze in Zeeland zelfs onmis
baar. De poelen in ons onderzoeks-
complex variëren in grootte van 7 bij 7
tot 40 bij 17. Afhankelijk van hun lig
ging (open, dan wel door bos omslo
ten) zijn ze in meer of mindere mate
geschikt voor amfibieën.
Natuurwaarden.
Bepaalde delen van De Knokkert heb
ben een zeer hoge natuurwaarde. Het
gebied in zijn geheel heeft een belang
rijke functie voor een kleine populatie
boomkikkers. Ook andere amfibieën
zoals Gewone Pad, Bruine Kikker,
Kamsalamander en Kleine Water
salamander komen in De Knokkert
voor. Het bos heeft zijn waarde voor
zangvogels als Winterkoning, Heg-
gemus. Nachtegaal, Zwartkop, Grote
Bonte Specht, Tuinfluiter enz. In de
weilanden aan de westzijde broeden
Kievit, Tureluur, Kluut, Grutto en
Kleine Plevier. Door het zakken van
de grondwaterstand is de populatie
van de weidevogels de laatste 20 jaar
sterk verminderd.
3
