De blauwe reiger,
een historische inventarisatie.
DE BLAUWE REIGER
(Ardea cinerea)
in
Het Vierde District.
West-Zeeuwsch-Vlaanderen)
voorheen en thans.
.-p
Kort geleden verkeerden we in de gelukkige omstandigheid een verenigingslid te hebben dat aan de grote schoonmaak was
en 'oude spullen' opruimde. Een aantal bladen en andere geschriften clie hem niet meer van nocle waren, werden ons aan
geboden voor onze bibliotheek. Een bijzonder interessant geschrift dato schande, in onze bibliotheek niet aanwezig was,
betrof een inventarisatie van het voorkomen van de Blauwe Reiger in onze streek. Het uitgebreide verslag is een penne-
vrucht van de Vogelbeschermingswacht West Zeeuwsch-Vlaanderen, die in 1956 opgericht werd en waarvan 't Duumpje
statutair de voorzetting is. De instigator Van deze Vogelbeschermingswachtdhr. H. Enkelaar, is ons terwijl de voorberei
dingen voor het blad al gaande waren, helaas ontvallen.
't Duumpje kijkt meestal vooruit in planologische en andere zaken, maar het leek ons een goede zaak eens 30 jaar terug te
gaan in de tijd en wel tot juni 1962, de verschijning van het verslag.
De illustraties zijn van de hand van Awie de Zwart, voor hel kaartje heeft Adrie Provoost de onmisbare hulp ingeroepen
van twee terreindeskundigen: de heren van Es en Maenhout waarvoor dank). Tevens zullen in volgende Duumpjes nog
reacties van diverse schrijvers verschijnen die nader ingaan op welke wijze we kunnen komen tot een herstel van de biotoop
van deze statige vogel.
Wanneer men de laatste jaren zoal ronddwaalt door West
Zeeuwsch-Vlaanderen en men heeft een open oog-voor de
natuur, dan valt het op dat de grotere vogelsoorten nage
noeg geen ruimte meer hebben om zich voort te telen in dit
gedeelte van Nederland.
In verband hiermede werd een onderzoek ingesteld naar het
voorkomen van de Blauwe Reiger, voorheen en thans. Dit,
omdat het aantal broedgevallen de laatste jaren steeds meer
achteruitliep. Gemeend werd dat dit onderzoek mogelijk
was daar een ieder deze vogel kent. Typisch is het dat bij dit
onderzoek bleek dat deze vogel geen eigen streeknaam had
en meestal alleen bekend stond onder de naam 'reiger'. Niet
altijd was bekend dat de officiële naam 'Blauwe Reiger'
was. Beschrijving: 'Groot formaat, grijze bovenzijde, witte
kop en hals, met brede, zwarte streep van oog naai' oog,
sierlijk afhangende kuif. Lange dolkvormige snavel geel
achtig, "diepe" vleugelslagen; vliegbeeld opvallend, met
ingetrokken hals en gestrekte poten (Vogelgids). Deze
vogelsoort is hoofdzakelijk afhankelijk van bomen als
broedgelegenheid, hij broedt echter ook in riet o.a. Texel,
B iesboschNoord -B eve land
De boomsoort waarin deze vogel het liefst broedt, is de olm
(of iep). Daar de olm nagenoeg uit het West Zeeuwsch-
Vlaamse landschap is verdwenen (iepenziekte, produktie-
hout) is deze vogelsoort in dit gewest sterk achteruitgegaan.
Nog slechts enkele nesten zult U hier aantreffen.
(Goedleven, Hoofdplaat).
Een tweede oorzaak van het verdwijnen is de waterbeheer
sing. Vele kreken en talrijke sloten zijn gedempt en daarme
de is de voedselhoeveelheid evenredig gedaald. Ook de
waterverontreiniging zal hier wel een rol spelen. We denken
bv. aan de Groote Kreek bij Sint-Kruis, gemeente
Aardenburg (rootwater). In de literatuur is slechts weinig
over deze vogel te vinden wat ons gewest betreft.
De eerste landelijke telling werd gehouden door wijlen Dr.
Jac.P.Thijsse. Hij richtte hiertoe een oproep in het tijdschrift
"De Levende Natuur" in 1909. Deze voorvechter van
natuurstudie, natuurbescherming en vogelbescherming zag
reeds het nut in van tellingen van broedgevallen opdat uit
de verkregen resultaten gegevens konden worden geput om
maatregelen te beramen ter voorkoming van het uitsterven
van o.a. deze vogelsoort.
Deze telling werd later overgenomen door Dr. G.A.
Brouwer (zie hierover zijn mededelingen van tellingen in
Ardea, welke in dit verslag zijn opgenomen).
Vandaar dat afgegaan moest worden op inlichtingen van
personen die voorheen op hun hofstede reigers als broedvo-
gel hadden en die zich nog iets hiervan wisten te herinne
ren. Of van andere personen, die daar werkzaam waren of
door hun beroep daar kwamen. Zoveel mogelijk is getracht
meer dan één persoon te vinden die over elk adres gegevens
kon verstrekken. Dit om een zo juist mogelijk beeld te krij
gen. Helaas is dit niet altijd gelukt.
Hoewel gegevens konden worden verzameld en ontvangen,
ben ik er volkomen van overtuigd dat de hierachter volgen
de lijst niet volledig is. Kon bij verschillende kolonies een
bepaalde samenhang worden vastgesteld, bij zeer vele ande
re was dal niet mogelijk. Alle aanvullingen, bevestigingen,
op- en aanmerkingen worden dan ook gaarne ontvangen.
2
