RESTAURATIE STENEN
BEER EN DE ZELDZAME
MUURPLANTEN
Alternatieven
Geschrokken
Momenteel vinden er restauratiewerken plaats aan de ruïne de Stenen Beer langs het kanaal naar
Brugge in Sluis. Op de ruïne hebben zich zeer zeldzame muurplanten gevestigd. Deze dreigen door de
werkzaamheden te verdwijnen. Ze kunnen gered worden als er bij de werken van speciaal maatreaal
gebruik gemaakt wordt. Het Duumpje had op 23 augustus j.l. hierover kontakt met het gemeente
bestuur van Sluis en de aannemer. De problematiek is uitgelegd en het gemeentebestuur beraad zich
nu. Het overleg verliep positief. Of er ook de komende jaren nogGele helmbloem, Klein glaskruid en
Stijf hardgras groeit op de Stenen Beer is afhankelijk van het besluit dat het gemeentebestuur nu zal
nemen. A
Bij de restauratie van muren en oude
gebouwen zoals de Stenen Beer zijn er
heel wat plant-en dier-vriendelijke alter
natieven voor. In 1988 is daarover zelfs
een speciaal boekje uitgegeven door het
ministerie van Landbouw, Natuurbe
heer en Visserij: "Handleiding voor de
bescherming van bedreigde muurplan
ten."
Als eerste aanbeveling word genoemd:
niet restaureren, tenzij het echt nodig is.
De diverse muurplantjes zijn er bij
zonder genoeg voor en kunnen boven
dien geen kwaad.
Alleen bomen en struiken kunnen met
hun wortels een muur ontwrichten: die
kunnen dan ook beter verwijderd wor
den vóór ze te groot worden. Maar als
restauratie wèl nodig is, dan kan het ook
anders. Als voorbeeld wordt genoemd
de grootscheepse restauratie van de vele
Utrechtse gracht- en werfmuren. Sinds
1980 werden hele stukken muurvegeta
tie, hetzij in groepen bakstenen, hetzij
als los plantenmateriaal, teruggezet in
vernieuwde muurdelen, of waar moge
lijk gehandhaafd en verankerd. Boven
dien is in Utrecht een stadswandeling
ontwikkeld waarbij aandacht wordt ge
schonken aan karakteristieke muurplan
ten.
Voor de Belgen hoeven we het ook niet te
laten. Ook in België is er tegenwoordig
behoorlijk veel aandacht voor de bijzon
dere muurplanten in dit land. Zo
wordt bij de restauratie van de fraaie
vestingmuren van de stad leper sinds
1988 gewerkt met een soort cement, die
meer kalk bevet en poreuzer is, en
worden belangrijke groeiplaatsen van
muurplanten ongemoeid gelaten en tij
dens de werkzaamheden met houten
afschermbakjes tegen neervallend gruis
Klein glaskruid (Parietaria judaica) beschermd.
Op 25 juni j.l. liep ik onderweg naar een
voorbereidende bijeenkomst voor de
Zwinexcursies, nog even langs de Ste
nen Beer. Sinds middenjaren zeventig
kom ik daar regelmatig en ik ben steeds
meer van dit paradijsje gaan houden. In
de watergang en gracht erlangs kwaken
de groene kikkers, boven de waterplan
ten jagen de waterjuffers op insekten. In
197 8 zat de gracht nog vol met het zeld
zame kroosvaren. De rume zelf raakte
elk jaar fraaier met planten begroeid.
Ik schrok van de steigers rondom de
ruïne. Zou het Duumpje hier iets van
weten? Ik nam aan dat de Stenen Beer
niet herbouwd zou worden, maar blijk
baar mag ze er ook niet uitzien als een
ruïne. En ik zag het al voor me. 'Groen'
is in, maar dan wel netjes en geordend:
knotboompjes in het gelid, fantasieloze
wandelpaden-met-parkeergelegenheid,
wordt ook hier het ongeordend groen
teruggedrongen?
Gelukkig lag het werk stil gedurende de
bouwvakvakantie. Op het eerste gezicht
waren er nog volop muurplanten aanwe
zig. Het koste me vanwege de vakantie
moeite er het fijne van te weten te
komen. Maar al snel bleek dat het
Duumpje van de restauratie niet op de
hoogte was, of de gevolgen ervan niet
voorzag. Ik kon een afspraak maken met
vertegenwoordigers van het gemeente
bestuur en de aannemer. Samen met
Geertje van der Krogt hebben we het be
lang van de muurplanten op de Stenen
Beer uitgelegd en aangegeven hoe er bij
de restauratie met deze muurplanten re
kening gehouden kan worden. Men was
gevoelig voor onze argumenten en er zou
intern nog eens overlegd worden.
Muurvaren (Aspienium ruta-muraria)
3
