V
KOKKELVISSERIJ OP DE
WESTERSCHELDE
Hooge Platen
Beleid
De kokkelvisserij is volop in diskussie. Omdat de broedval en de stormachtige winter het
kokkelbestand in de Oosterschelde en Waddenzee danig heeft beperkt is er een strijd om de kokkels
ontstaan. De kokkelvissers willen geen beperkingen omdat dat hun bestaan in gevaar brengt.
Daarnaast zijn de kokkels voor grote aantallen vogels van levensbelang. Voor de Oosterschelde heeft
dat geleid tot een beroepen bij de Raad van State. De kokkelvissers vinden dat ze te weinig krijgen, de
Zeeuwse Milieufederatie neemt het op voor de vogels.
Ook in de Westerschelde is er op kokkels gevist. Tegen de wens van veel kokkelvissers, omdat de
kwaliteit van de kokkels te wensen overlaat, maar ook de natuurbescherming heeft bezwaren.
De kwaliteit van het Westerschclde-
water laat te wensen over. Dat weten we
ondertussen. Dat heeft ook z'n gevolgen
voor de schelpdieren die leven in de
Westerschelde. Deze scheldpdieren fil
teren het water en halen uit het rondzwe
vend slib, dat wat ze kunnen eten. Aan
het slib kleven echter ook nogal wat
giftige zaken, bv. zware metalen. Mos
selen en kokkels zijn dus in zekere mate
vergiftigd met deze metalen, vooral cad
mium is een probleem. De hoogste ge
haltes worden aangetroffen in het ooste
lijk deel van de Westerschelde. Door het
verdunnen van het vervuilde water met
Noordzeewater verder in westelijke
richting blijft het gehalte aan cadmium in
kokkels tussen Temeuzen en Breskens
beneden de norm die voor de volksge
zondheid geldt. Toch moet regelmatig
eten van deze kokkels worden afgera
den.
De kokkelbranche kent natuurlijk de be
denkelijke kwaliteit van de kokkels uit
de Westerschelde. Vandaar dat er on
derling is afgesproken geen kokkels te
vissen in de Westerschelde. Een nega
tieve publiciteit treft uiteindelijk de hele
sektor. En niets is zo gevoelig voor nega
tieve publiciteit als de schelpdierensek-
tor.
Maar er valt veel geld te verdienen aan
de kokkels de laatste jaren. De prijzen
zijn tot grote hoogten gestegen. Van
daar dat kokkelvissers wel erg in de ver
leiding worden gebracht om toch ook in
de Westerschelde te gaan vissen. Vori
ge jaren vond dat op beperkte schaal
plaats. Maar dit jaar waren er volgens
het Zeeuwse Landschap minstens 8
kokkelvisboten in de monding aktief.
Het Zeeuwse Landschap beheert in de
monding van de Westerschelde de
Hooge Platen. Op deze Hooge Platen
bevinden zich broedkolonies van een
aantal bijzondere kustvogels, o.a. de
dwergstem en grote stem. Daarnaast
fungeert dit gebied als belangrijk rust-,
voedsel- en o vertij gebied voor duizen
den vogels.
Tijdens het broedseizoen wordt de vo
gelkolonie permanent bewaakt vanaf
een boot. Dit jaar werd door de bewa
kers van het Zeeuwse Landschap vanaf
ongeveer half juni tot half juli waarge
nomen, dat op en rond de Hooge Platen
op een veel intensievere wijze dan in
voorgaande jaren mechanisch op kok
kels werd gevist. Een dergelijke gang van
zaken heeft volgens het Zeeuwse Land
schap gevolgen voor de natuurwaarden
van het gebied.
In de afgelopen weken hebben 8 kokkel-
boten, de YE 107, YE 100, YE 91YE
33, YE 35, YE 78, YE 98 en YE 99, op
de Hooge Platen, het Paulinaschor en
het kustvak Hoofdplaat-Nummer Een
kokkels gezogen. Hierbij is gekonsta-
teerd, dat de grenzen van het aan de
Stichting in gebruik gegevene niet in acht
is genomen. Volgens het Zeeuwse Land
schap leidt deze intensieve winning van
kokkels tot een sterke vermindering van
het voedselaanbod van vogels. De op de
bodem levende vissen verdwijnen, om
dat hun leefgebied is vernield. Door het
opzuigen van een mengsel van slik en
kokkels ontstaat een sterke troebeling
van het water, wat tot gevolg heeft dat
visetende vogels, zoals de stem, hun
voedselbron minder efficiënt kunnen ex
ploiteren. De opgeviste kokkels waren
vaak van geringe omvang (tweejarige
kokkels). Het is niet onwaarschijnlijk
dat de minimale maaswijdte van de
vangapparatuur verkleind is, volgens,
het Zeeuwse Landschap, dat dergelijke
berichten ook van de Rijkspolitie Ter-
neuzen vernam.
Naast de natuurschade treden ten gevol
ge van de kokkelvisserij ook andere pro
blemen op. Het schelpenafval en het
kookvocht werden op het water geloosd.
Eerstgenoemd afvalprodukt is in de
sleepnetten van de vissers terecht geko
men en heeft tot irritatie geleid en laatst
genoemd afvalprodukt leidt tot een
zekere vorm van verontreiniging. Ook
het waterschap zal niet blij zijn. Langs
het kustvak Hoofdplaat-Nummer Een
werd tot op 25 meter langs de voor
berm gevist, waarbij opgetreden schade
aan de fuiken en de zeewering niet on
denkbaar is.
Al met al ontstaat een beeld van de kok
kelvisserij, waaruit blijkt dat het winst
bejag de kokkelvissers blind heeft ge
maakt voor de belangen van de eigen
sektor en anderen, zoals het natuur-
belang.
Het Zeeuwse Landschap heeft haar be
vindingen kenbaar gemaakt aan de mi
nister van Landbouw, Natuurbeheer en
Visserij.
Of minister Braks gevoelig zal zijn voor
de brief van het Zeeuwse Landschap
valt te betwijfelen. Hij heeft ook voor de
Oosterschelde de kant gekozen van de
kokkelvissers, terwijl daar een heel dui
delijk advies lag van de Stuurgroep Oos
terschelde om met de natuurwaarden re
kening te houden.
In de Westerschelde ligt de zaak nog
ingewikkelder. Voor de Westerschelde
is er namelijk een verdrag met België van
kracht, dat niet alleen de vrije doorvaart
naar Antwerpen gerandeert, maar ook
het vrij bevisbaar zijn van de Wester
schelde. Duidelijk een oud verdrag,
want veel gevist wordt er door de Bel
gen niet meer in hun eigen prut.
In het beleidsplan Westerschelde wordt
al het gebruik geregeld. Voor de visserij
is er echter een nadere detaillering nood
zakelijk en die is nog in de maak. De hele
problematiek van de kokkelvisserij moet
dus nog geregeld worden, waarbij het
Verdrag met België een rol speelt.
Toch zal er wat moeten gebeuren met de
kokkelvisserij. In ieder geval zal de vrij
heid (ten koste van andere belangen) aan
banden moeten worden gelegd. De grote
natuurwaarden van het Hooge Platen-
komplex behoort in die belangenafwe
ging een belangrijke rol te spelen.
11
