V
Beschrijving
Praktijkvoorbeeld
Landelijke kustnota
De totale kust waarvoor het waterschap
het Vrije van Sluis verantwoordelijk is,
heeft een lengte van 30 kilometer. Hier
van ligt 14 kilometer ten oosten van
Breskens. De zeewering wordt hier ge
vormd door zeedijken met vaak een ver
dedigd buitenbeloop tot de ontwerp-wa-
terstand van NAP plus 5.60 meter.
Het kustvak, dat loopt tot het industrie-
komplex van de DOW, kent soms uitge
breide schorgebieden, soms wat smalle
re slikken zonder enige begroeiing, maar
steeds de snelstromende getijgeul ergens
voorlangs de kust. De dijken zijn tussen
1966 en 1978 op deltasterkte gebracht,
veelal volgens vrij eenzijdige methodes.
Aan de zeezijde bestaat de dijk bijna
altijd uit eennatuursteenglooiing op de
scheiding met het voorland, met daarbo
ven een buitenbeloop en een berm van
betonblokken. Het bovenste buitenbe
loop, de kruin en de binnenberm worden
over het algemeen met schapen beweid.
Aileen ten oosten van Nummer Een,
waar ten gevolge van het gevaar voor
dijkvallen de deltadijk een 100-tal me
ters is terug getrokken, werd een min
der strak tracé van de zeewering ontwor
pen. Er werd een voorland ontworpen en
opgespoten met zand. Dit kunstmatig
schor wordt verdedigd met de nog aan
wezige natuursteenglooiing van de oude
zeedijk. Dat is nodig gezien de ligging
van dit voorland ten opzichte van de bin
nenvallende golven.
De verdediging van het andere kustge-
deelte aan de Noordzee is een wat
geprononceerder geheel. Tussen Bres
kens en Cadzand ligt in toaal 16 kilo
meter kust. Het toeristies medegebruik
van de kust is duidelijk aanwezig. Voor
het op deltasterkte brengen van deze
zeewering volstaat dus niet alleen de wa
terbouwkundige invalshoek. Met het
oog hierop deed de gemeentelijke in
breng in 1984 z'n intrede. Tussen Kruis-
hoofd en Nieuwe Sluis werden aan het
binnentalud rekreatiestroken ingercht.
En, vooruitlopend op landelijk beleid,
werd een proefprojekt uitgevoerd door
de aanleg van een strandsuppletie te
Cadzand.
Wat waren de ingrediënten voor dit
proefprojekt.
Het waterschap was bezig met een re-
konstruktieplan voor de totale strand-
verdediging tussen Breskens en Cad
zand. Om de strandhoofden goed te la
ten funktioneren is het nodig dat er naast
normale onderhoudswerkenook van tijd
tot tijd grotere opknapbeurten worden
uitgevoerd. Meestal wordt bij die gele
genheid ook ingespeeld op gewijzigde
strandliggingen als gevolg van kustero-
sie. Een zandgolf wandelt namelijk
steeds langs de kust en heeft daarbij
naast gevolgen voor de duinvoeten en
dijktenen ook konsekwenties voor de
flanken van de strandhoofden.
Daarnaast had de verenigde regio een
vriendelijke brief geschreven naar de mi
nister van Verkeer en Waterstaat waarin
de angst werd uitgesproken dat de re-
kreatieve funktie van de kust dreigde te
verzanden door kusterosie. Bij Cad-
zand-Bad was de toestand in 10 jaar
allerberoerdst geworden. Juist in deze
periode stak het ministerie van Ekono-
miese Zaken geld in het oppoetsen van
de Boulevard de Wielingen in Cadzand-
Bad. Gestimuleerd door dit initiatief
deden diverse ondernemers aan de kust
een aantal aanzien lijke investeringen
in de rekreatieve sfeer. Echter wel alle
maal gebaseerd op een breed strand!
Daarnaast was er ook nog een Deltawet,
die de bestaande zeewering voor Cad
zand duidelijk te zwak achtte, dus ook
hier moest iets aan gebeuren. Nu kon
elke overheid apart proberen aan de ge
noemde problemen iets te gaan doen en
dat was waarschijnlijk ook wel gelukt.
Maar dat had de volgende konsekwen
ties gehad:
1Cadzand-Bad zou een kanjer van een
dijk krijgen binnen 1,5 jaar, met een in
vestering van 9 miljoen.
2. De strandhoofden zouden binnen 15
jaar gerenoveerd moeten worden, een
investering van 2,5 miljoen.
Na uitvoering van deze werken zou de
waterkering bij Cadzand gevormd
worden door een dijk met een harde
steenglooiing en brede stenen strand
hoofden. Op het strand zou amper ruim
te overblijven voor de rekreatie. Bo
vendien zou in 1990 weer een
verhoging van de zeedijk aan de orde
zijn, zodat de badplaats weer geplaagd
zou worden door veel ongemak.
Het kon dus ook anders....
Uitgaande van een minimaal te garan
deren strandligging anno 1985 zou de
zeewering met geringere afmetingen
kunnen worden ontworpen. Hier stond
een bedrag van 1 miljoen tegenover.
Niet of veel minder rekonstrueren van
strandhoofden leverde over dezelfde
termijn gezien 2.55 miljoen op. Deze
bedragen bijelkaar konden al borg staan
voor een redelijke strandsuppletie, nu de
"uitbater", in dit geval de gemeente
Oostburg nog! Na ampel overleg kwam
ook deze financieel met 250.000 over
de brug, hoewel de wethouder openbare
werken liever over een kwart miljoen
sprak!
Niet alle registers waren nog geopend.
Ook de provincie Zeeland en de inspek-
teur Openlucht Rekreatie deden een
"duit in het zakje". Tochwaren deze ge
zamenlijke donaties niet voldoende om
op basis van de kostenraming de strand
suppletie volledig te financieren. Er
bleef een "gat", altijd een angstig onder
werp in subsidie besprekingen. Nadere
verkenning van dit "gat" bij de hoofddi-
rektie van de Waterstaat in Den Haag
bood enig perspektief, want de de Wet
op de Waterkering stond in de startblok
ken. Deze wet voorziet in een benade
ring van de waterkering, waarbij ook
andere funkties worden meegenomen.
Toch moesten nog enkele problemen
worden opgelost. Naast principiële twij
fels bij de Rijksoverheid was er ook nog
een financieringstekort. Toen bleek, dat
waterschap en gemeente bereid waren
om het bedrag voor te financieren en de
uiteindelijke prijsvergelijking met enig
aanbestedingsvoordeel ten opzichte van
de raming duidelijk werd, kwam uitein
delijk de definitieve goedkeuring van dit
projekt. Is het misschien in de 19e eeuw
ergens met immense inspanningen ge
lukt om een polder voor inundatie te
bewaren, soortgelijke inspanning leidde
in dit geval tot een projekt, wat eerst een
droom leek....
Wist nu iedereen om te gaan met dit
rollenpatroon? De partners in het over
legorgaan welEn de streek dan. Die ook
wel, getuige de opmerking van een plaat
selijk bestuurder bij de voltooiing van
het spuitwerk:" 't Is simpel, vroeger lag
er ook al zand".
Laatstgenoemd projekt geeft duidelijk
de in de toekomst te bewandelen weg en
procedure aan. Wat dat betreft zal er
voor dit gewest niet veel nieuws onder de
zon zijn. In het begin van dit betoog
kwam evenwel de specifieke opbouw
van de Zeeuwse kust aan de orde. Niet
duidelijk is of deze vorm van kustverde
diging een evenwichtige plaats in de dis-
kussienota gekregen heeft. Strandhoof
den als vorm van onderhoudsmaatregele
van zeedijken komt maar summier in de
nota voor.
Willen we met z'n allen dat de kust in
deze regio met zijn krappe bemeting toch
intakt blijft, dan betekent dat een zorg
voor het gehele kustprofiel. Het Rijk
vindt daarbij een beheerder op z'n pad,
die graag het voortouw neemt voor nieu
we wegen, maar die niet verzuimt om
ook op de huidige winkel te passen!
Adrie Provoost.
B
