V
DE ELDERSCHANS
bomen en struiken
beheer
Voor de zomer hadden Leo D'Hoore en Sjaak Herman een gesprek met burgemeester Jongmans van
Aardenburg. In dit gesprek kwam o.a. de Elderschans ter sprake. Volgens onze mening is dit prachtige
parkbos met zijn voor onze streek unieke bomensortering, aan het degenereren. Allerhande
aktiviteiten doen afbreuk aan het bos. Het sportterrein heeft een stuk van het bos afgeknabbeld, er is
een gebouwtje neergezet voor de padvinders, een deel wordt gebruikt als speeltuin waardoor de
bodemflora zich niet kan ontwikkelen, en tot overmaat van ramp heeft de hondenklup er een
traningsbaan ingericht. Aan de burgemeester werd beloofd dat het Duumpje het gebied zou
inventariseren en aan de hand daarvan een restauratie- en beheersadvies opstellen. Dit advies is op 19
juli j.l. aan het gemeentebestuur van Aardenburg toegezonden. Hieronder volgt de inhoud van de
inventarisatie en het advies.
De Elderschans is een typische buiten
plaats met een parkbos. Opvallend is het
grote aantal boomsoorten en de hoge
leeftijd van vele exemplaren. Opvallend
zijn ook de stinseplanten die er in het
vroege vooijaar bloeien. De bomen,
struiken, de overige vegetatie en de
paddestoelen werden vrij volledig geïn
ventariseerd. Steeds weer blijkt de El
derschans een soortenrijk gebied te zijn.
Aangenomen mag worden dat dit ook
geldt voor andere groepen, zoals de in-
sekten, die niet werden onderzocht.
De landschappelijke en ekologische
waarden maken de Elderschans tot een
uniek gebied voor Zeeuws-Vlaanderen.
Ook de direkte omgeving van het bos
heeft aardig wat te bieden. Er komen in
de omgeving een aantal weinig algemene
plantensoorten voor op verschillende
plaatsen in de omgeving komen boom
kikkers voor.
In de bodem zit geen kalk, is eerder te
karakteriseren als zwak lemig maar nog
al vergraven. Geologisch behoort de
bodem tot de Formatie van Twente en
bestaat uit dekzand, meer dan 2 meter
diep. Uit de Geologische Kaart van Ne
derland valt op te maken dat ook hier en
daar nog afzettingen van Duinkerken
3b' aanwezig zijn op een niet geërodeer
de Pleistocene laag.
In Tabel 1 is een overzicht opgenomen
van de bodem, in tabel 2 van de struiken
van de Elderschans. Opvallend is het
hoge aantal boomsoorten. Een dergelij
ke hoeveelheid verschillende soorten op
zo'n kleine oppervlakte (3 ha) is zeld
zaam binnen Zeeuws Vlaanderen.
Veel bomen hebben een zeer hoge leef
tijd. De zomereiken behoren zelfs tot de
dikste en oudste (vermoedelijke leeftijd
meer dan 200jaar) in Zeeuws Vlaande
ren. Hetzelfde geldt voor de Tamme
Kastanjes aan de ingang. Oude bomen
De inventarisatie en het opstellen van
het beheersadvies is gebeurd door Jo-
han en Lucien Calle uit Temeuzen. Zij
zijn aktief in de Bomenwerkgroep Z-Vl.
hebben een hoge ekologische waarde.
Holenbroeders onder de vogels zoals
Kauw, Holenduif, spechten e.d. zijn van
deze bomen afhankelijk.
Bij een recent uitgevoerde inventarisa
tie zijn boomkolonies van de Water
vleermuis en de Rosse Vleermuis gevon
den. Beide soorten werden voorheen
nauwelijks in Zeeuws Vlaanderen waar
genomen. Zeeuws-Vlaanderen is uitge
sproken arm aan dergelijke oude bomen.
Het kronendak van de bomen varieert
van half open tot gesloten. Dit is een ide
ale situatie voor natuurlijke veijonging
van de bomen en een gevarieerde onder
groei.
Het hoge aantal boomsoorten en de hoge
leeftijd van de bomen geeft het geheel
een parkachtig karakter. Een afwisse
ling van bosachtige stukjes met bomen
die vrijwel solitair groeien. Ook de uit
heemse bomen en struiken die hier voor
komen horen in een dergelijk milieu
thuis.
De beheersdoelstelling voor de Elder
schans kan in de volgende 5 punten wor
den samengevat:
1. behoud van het parkachtige karakter;
2. behoud van de diversiteit;
3. behoud van het halfopen tot gesloten
kronendak;
4. behoud van zoveel mogelijk oude bo
men;
5. bevorderen van de aanwezigheid van
een voldoende hoeveelheid stervend of
dood hout.
Ten aanzien van punten 12 en 3 kan het
volgende opgemerkt worden. Een aantal
van de hier voorkomende soorten heeft
een zeer dominant karakter en kunnen
andere soorten met gemak wegkonkur-
reren en/of zijn in staat om het nu nog
gedeeltelijk open kronendak snel te doen
dichtgroeien. Deze soorten zullen in
toom moeten worden gehouden. In ver
band met een zo gering mogelijke ver
storing is het goed om deze ingrepen zo
geleidelijk mogelijk uit te voeren.
Het gaat hier om de volgende soorten.
- ESDOORN
Deze boom is een behoorlijk kiemkrach-
tige en snelgroeiende soort die als er niet
ingegrepen wordt de gehele struik en
halfhoge etage gaat overheersen en de
aanwezige waardevolle struiken en min
der hoge bomen overgroeien. Er staan
enkele oudere waardevolle esdoorns.
Deze hoeven niet te worden wegge
haald. Het flink uitdunnen of plaatselijk
of geheel wegnemen van de jonge es
doorns zal voldoende zijn.
- VLEUGELNOOT
Westelijk van het landhuis staat een
groepje van 8 volwassen vleugelnoten,
die ontstaan zijn als uitlopers van de
wortelstokken van de moederboom. Het
groepje vleugelnoten dat er nu staat is
waardevol, maar het hoeft niet groter te
worden. Het vormt steeds weer opnieuw
vele snelgroeiende worteluitlopers. De
ze zullen moeten worden teruggesnoeid
om te voorkomen dat de vleugelnoothier
het hele bosje gaat overheersen. Omha
len van één of meerdere volwassen vleu
gelnoten heeft geen zin.
- AMERIKAANSE EIK
Zuidelijke van het landhuis staat dicht
tegen de afscheiding een groepje Ameri
kaanse Eiken. Dit groepje is op zichzelf
waardevol, maar deze Eik heeft net als
de Vleugelnoot en de Esdoorn de eigen
schap dat hij snelgroeiend is en kan gaan
overheersen. Op dit moment komen er
nog weinig kiemplanten van deze soort
voor. In de toekomst zal deze soort in de
gaten gehouden moeten worden. Een
uitdunning van de jonge boompjes zal
voldoende zijn.
3
