jy iBia>
v n het nieuwe systeem te onderzoeken met
b rtrekking tot de ecosysteemontwikkeling en
n enselijk gebruik, en alternatieven aan te
g iven aan de beleidsbeslissers. Men kan
b voorbeeld een aantal alternatieven aangeven
v >or beveiliging tegen overstromingen, die
n ilieukundig gezien niet alle even wenselijk
z n.
li de tweede fase van de uitvoering kan ruimte
g imaakt worden voor milieukundige begelei-
d ng. De derde fase van de uitvoering wordt
d n gevormd door het beheer. De planvorming
h )udt een hervorming in van het bestuur,
z dat beheer van dat gebied mogelijk wordt
v Igens een op de verzamelde informatie
g baseerd plan. Het totale planningsproces kan
n et in één keer worden voltooid, maar er is
s rake van voortdurende aanpassing aan de
v aargenomen veranderingen in het gebied,
a n nieuwe inzichten en veranderende publieke
e politieke meningen. Een brede sociale basis
v or het proces van beleidsbeslissingen en
a gemene publieke aanvaarding ervan is
n odzakelijk voor de uitvoering van de plannen.
C beschreven integratie tussen civieltechni-
s he, milieukundige en bestuurlijke aspecten
v n grote waterbouwkundige werken is bij
p ojecten in verschillende delen van de wereld
ir zeer verschillende mate ontwikkeld. Bij de
u voering van het Deltaplan in Nederland zien
w een ontwikkeling van het eerste deel van de
u voering af, de afsluiting van het Haringvliet,
w ar civieltechnische uitgangspunten de
g ondslag vormden, via het beheer van het
G evelingenmeer, naar een nieuwe beheers- en
b stuursvorm van het Oosterscheldegebied.
T en in het begin van de zeventiger jaren de
0 vattingen over natuurbehoud en recreatie
v anderd waren, leidde dit in 1975 tot een
n uw beheersplan voor het Grevelingenmeer,
w arin de uitgangspunten voor de planning
v, i land- en watergebruik werden omschreven
ei waarin die uitgangspunten vervolgens
w rden omgezet in definitieve, gekwantificeerde
vc Drstellen, en een daaruit afgeleid beheers
er inrichtingsplan. In dit plan werd rekening
gt louden met de ecologische mogelijkheden.
B> stuurlijk had het echter geen wettelijke basis,
01 dat het door de staat en niet door de
pi vincies en de gemeenten was opgezet.
Vc jr het beheer van het Oosterscheldegebied
is en bestuurseenheid opgericht waarin de
st; at, de provincie Zeeland, de gemeenten en
de waterbeheerders zijn vertegenwoordigd,
he geen een geïntegreerd beheer mogelijk
m, akt.
Bi de plannen voor de bouw van een storm-
vlc adkering in de toegangen van de Lagune
van Venetië is in de besluitvorming sprake van
een evenwichtige afweging van verschillende,
soms tegenstrijdige aspecten, waaronder het
milieu. De besluitvorming vindt plaats in nauw
overleg tussen de staat, de provincie, de stad
Venetië en andere belanghebbenden uit de
sfeer van scheepvaart, visserij en toerisme.
De plannen voor de bouw van getijcentrales in
de Bay of Fundy in Canada en in het Engelse
Severn-estuarium zijn opgezet met een zuiver
economisch doel. Pas in een latere fase van de
plannen werden onderzoekingen uitgevoerd
naar het ecosysteem en naar mogelijke
milieu-effecten. Bij het project in de Bay of
Fundy werd in het begin van de zeventiger
jaren een voorlopig milieu-onderzoek uitgevoerd
door de regering van Canada en de staten New
Brunswick en Nova Scotia, en van 1978 af door
de Fundy Environmental Studies Committee,
een lichaam dat opgericht werd op initiatief
van een groot aantal onderzoekers en managers
van twintig universiteiten en regeringslaborato
ria. Aan de hand van modellen wordt getracht
voorspellingen te doen inzake het effect van de
werken op de aanwezige ecosystemen. Een
grote invloed zal natuurlijk uitgaan van de
plaats, de afmetingen en de technische uitvoe
ring van het project, die nog niet vaststaan. Dat
hier een goede wisselwerking bestaat tussen
civiele technici en milieukundigen, is van groot
belang.
De mogelijkheden voor het opwekken van
getij-energie in het Severn-estuarium kregen
hernieuwde belangstelling in het begin van de
zeventiger jaren, als gevolg van de stijging van
de energieprijzen. Door de Universiteit van
Bristol en door de Natural Environment Council
werden de mogelijke gevolgen voor de water
kwaliteit, de vervuiling en de hydrografie
onderzocht, en werden er modellen gemaakt
van het zoutgehalte en de koolstofcyclus. In
1978 stelde de Engelse regering het Severn
Barrage Comittee in voor een breed onderzoek,
waarin tenslotte vrij veel aandacht aan de
ecologische aspecten werd besteed. De
ecologische effecten zullen afhangen van de
wijze van uitvoering; de mogelijkheden die het
afgedamde estuarium zal bieden voor recreatie
en natuurbehoud zullen op hun beurt afhangen
van de waterkwaliteit. Omdat het zowel in het
Severn-project als in het Bay-of-Fundy-project
alleen nog over plannen gaat, is de bestuurlijke
kant ervan nog niet of nauwelijks aan de orde.
Het Nakanoumi-landaanwinningsproject in
Japan werd aanvankelijk uitsluitend opgezet
om land in te polderen voor de rijstteelt en om
een meer te verzoeten, teneinde water te
verkrijgen voor irrigatie. Met andere aspecten
werd geen rekening gehouden. Maar omdat in
263
