Het gebruik van de
Oosterschelde-kering in andere
situaties dan een stormvloed;
een eerste verkenning
door deskundigen van buiten de Rijkswaterstaat.
Nadat in 1976 was besloten tot de bouw van de
Oosterschelde-kering kwam de vraag naar
voren op welke wijze dit kunstwerk beheerd
zou moeten worden. Primair om de technische
randvoorwaarden voor het ontwerp te kunnen
vaststellen en ter voorbereiding van het beheer
is in 1977 het project BARCON gestart. Dit
betekent: 'Barrier Control' ofwel: 'Beheer van
de Kering'. Over de resultaten van dit project
werd eerder gepubliceerd in Bericht 92 (mei
1980) en 95 (februari 1981Daar lag het accent
op het beheer van de Oosterschelde-kering
onder stormvloedcondities, en de eisen die
vanuit de belangen van veiligheid en milieu
aan het ontwerp van de kering moeten worden
gesteld. Dit keer vatten we een ander aspect in
het oog.
Vóór de Minister het beheer van de Oosterschel
de-kering vaststelt, zal een Raad-van-de-Water-
staatprocedure worden gevolgd. In de bijbeho
rende project-nota zal ook aandacht worden
besteed aan het gebruik van de kering onder
andere dan stormvloedomstandigheden.
Daartoe is het noodzakelijk inzicht te verkrijgen
in de effecten die dit gebruik zal hebben op het
ecosysteem van de Oosterschelde en de
daarmee samenhangende functies. Ter voorbe
reiding van de project-nota is een eerste
verkenning van de problematiek ondernomen.
De resultaten daarvan worden in dit artikel
weergegeven. Benadrukt moet worden dat het
niet meer is dan een eerste verkenning,
gebaseerd op het beste vakkundige inzicht dat
thans ter beschikking staat binnen de Rijkswa
terstaat. In een volgende fase van de BARCON-
studie zal specifiek op deze problematiek
gericht onderzoek worden gebruikt om de
eerste verkenning nader te onderbouwen. Aan
deze nadere studie zal ook worden deelgenomen
526
De belangen in het Oosterscheldegebied die
samenhangen met het gebruik van de kering
lopen sterk uiteen. In de studie zijn drie
gebruikscategorieën onderscheiden: Gebruik
van de kering bij risico's en dreigende calami
teiten; ter beïnvloeding van positief gewaar
deerde functies in het Oosterscheldegebied; en
ter vereenvoudiging van de uitvoering van de
werken.
Eerstgenoemde gebruiksredenen treden
voornamelijk op onder onverwachte omstandig
heden, bij voorbeeld een dreigende dijkval, of
ter beperking van de gevolgen ervan.
De tweede groep gebruiksredenen mikt op
bepaalde positief gewaardeerde invloeden op
de functies van het Oosterscheldegebied.
Gedacht kan worden aan gebruik van de kering
ter bevordering van een bepaalde vegetatie-ont
wikkeling of om te voorkomen dat oesters in de
winter stikken in de modder.
De derde groep betreft gebruik van de kering
voor de vereenvoudiging van civiel-technische
werken, waarmede mogelijk een zekere
kostenbesparing zou kunnen worden verkregen.
Als voorbeeld kan worden genoemd het
verlengen van het werkseizoen voor dijkonder-
houd, en de beveiliging van nog in uitvoering
verkerende civiel-technische werken.
De alternatieve gebruiksredenen vereisen
bepaalde handelingen met de kering: de
schuiven moeten geheel of gedeeltelijk worden
gesloten bij een bepaald waterpeil. Wat kan en
wat niet kan wordt in belangrijke mate bepaald
door de technische mogelijkheden van het
bouwwerk. Bij de verkenning is in eerste
instantie uitgegaan van de keringoperaties die
reeds in een eerdere fase van het BARCON-pro-
ject zijn geanalyseerd, en die beschreven
werden in Bericht 92. Daaraan is een aantal
alternatieve operaties toegevoegd, die specifiek
gericht zijn op het eventuele gebruik onder
andere dan stormcondities.
De studie inventariseert eerst de mogelijke
gebruiksredenen van de Oosterschelde-kering
buiten stormvloedomstandigheden.
Dan volgt een analyse van de gebruiksredenen,
en toetsing ervan aan twee criteria, te weten de
doelmatigheid van hetgebruiken de doelstelling
van de kering. Op grond van deze criteria
vallen sommige gebruiksredenen af.
Bij de overgebleven gebruiksredenen worden
dan keringoperaties gezocht waarmee het
beoogde doel kan worden bereikt.
Ten slotte volgt nog een verkenning van de
effecten van de keringoperaties op de belangrijk
ste functies van de Oosterschelde.
Het zou te ver voeren, in dit artikel alle gein-