Vorsatz', een KSV, die fungeert als lichtbak èn
als groothoeklens, teneinde bij geringe afstand
toch nog voldoende beeldoppervlakte krijgen.
T.V.- beelden worden in eerste instantie
vastgelegd op een videorecorder.
De zandlaagdiktemeter is ontwikkeld door de
Technisch Physische Dienst van het TNO. Het
apparaat werkt op hoogfrequente echotechnie
ken, waarbij de looptijd van een echo kan
worden omgerekend in een afstand. Niet alleen
de grens tussen water en zand wordt door een
verandering van de echokarakteristiek gemar
keerd, ook die tussen het bodemzand en de
funderingsmat. Ligt er een mat met daarop
gesedimenteerd zand, dan kan de laagdikte van
het zand dus worden opgemaakt uit het
minieme verschil in looptijd tussen de twee
genoemde echo's. De laagdiktemeter bestaat
uit drie gedeelten; allereerst een sensor die
twee zenders bevat waarvan er een met 1 MHz
werkt en de andere met 0,5 MHz. Een helder
echobeeld wordt verkregen door zenders te
gebruiken met een grote bandbreedte, die zeer
korte geluidsimpulsen kunnen afgeven. De
echo-zenders moeten zich op 15 a 25 cm
loodrecht boven de mat bevinden, wil de
meting optimaal zijn. Als tweede deel van de
laagdiktemeter noemen we de bekabeling, en
als derde de eigenlijke zanddiktemeter, die
zorgt voor het genereren van de akoestische
signalen, en voor de behandeling van de
binnenkomende echo's, zoals de vertaling van
het signaal in een dikte van de zandlaag, en
doorvoer van de gegevens naar de centrale
computer.
Automatische detectie van de laagdikte is
vanwege de sterke fluctuatie in de ontvangen
signalen overigens alleen mogelijk wanneer de
langs een bepaalde weg ontvangen signalen
worden gemiddeld.
De profiel-opnemer, het volgende instrument
dat we bekijken, heeft een mechanisch op en
neer bewegende kop waarin een echolood zit.
De aandrijving wordt verzorgd door een
elektrische stappenmotor. De mechanische kop
moet zo lang in elke stand blijven staan, dat het
signaal van de zeebodem nog kan worden
terugontvangen voor de stand verandert. De
profielopnemer maakt op deze wijze verticale
bodemdoorsneden. Hoogteverschillen die hij
heeft opgemerkt kunnen met behulp van een
minicomputer op een scherm worden weerge
geven. Zo kunnen bij voorbeeld de ligging van
de rand van een mat, of het begin van een
bestorting zichtbaar gemaakt worden en
gemeten.
Dan is er nog de sonar, waarvan we twee
474
uitvoeringen kennen. De ene specialiseert zich
in de continue registratie van objecten, en
geeft in de dwarsrichting een volledig overzicht
van obstakels op een naastliggende strook van
het werk. Deze sonar werkt met een frequentie
van 500 KHz, omdat dit hem in staat stelt op
korte afstand ook kleinere objecten op te
sporen. De pulslengte van 20 microseconden
geeft een oplossend vermogen in de dwarsaf-
stand van ongeveer 3 cm, voldoende om
groepjes stenen te kunnen detecteren. De
horizontale openingshoek van 0,2° geeft in de
langsrichting een oplossend vermogen van 5
cm op een afstand van 10 m. De verticale
openingshoek bedraagt 40°. De echo's worden
weergegeven op papier. Als de voortgangssnel
heid van de sonar-vis wordt verrekend met de
papiersnelheid van de recorder, treden er in de
langsrichting geen vertekeningen op.
De tweede sonar waarover we beschikken is
een radar-verkenner, die objecten vóór het
eigen voertuig opspoort. Dit apparaat werkt
met een frequentie van 400 KHz. Het oplossend
vermogen in langsrichting is hier 8 cm, en de
hoekresolutie 1,4°.
Bij inspecties door duikers wordt veelal gebruik
gemaakt van een onderwater-T.V.-camera,
waarvan de beelden verschijnen op een
monitorscherm; de waarnemer van dit monitor
beeld kan via de duiker-telefoon aanwijzingen
geven aan de duiker, zodat objecten en details
in beeld gebracht kunnen worden die voor de
inspectie van belang zijn. Gegevens als datum,
tijd en duiknummer kunnen met een toetsen
bord op het beeld worden ingetikt. Belangrijke
beelden kunnen met een video-recorder
worden vastgelegd.
