Onderwaterinspectie bij de
Oosterscheldewerken
De stormvloedkering in de Oosterschelde-mond
wordt opgebouwd uit geprefabriceerde
elementen. Het eigenlijke bouwproces hoeft
daardoor niet in de stroomgeulen plaats te
vinden: de fundering wordt aangevoerd in de
vorm van matten die vooraf in een fabriek zijn
vervaardigd, en de pijlers zijn gebouwd in een
dok achter het werkeiland Neeltje Jans. Wat de
werkschepen in de sluitgaten doen, is dus
eigenlijk alleen het assembleren van de
onderdelen. Een complicatie daarbij is evenwel,
dat de onderdelen onder water moeten worden
geassembleerd. Dit werk zou dus min of meer
in den blinde moeten gebeuren, als er geen
middelen werden gevonden om toch toezicht
en controle uit te oefenen beneden de water
spiegel.
Voordat de pijlers hun bestemming bereiken
moet de fundering worden gelegd. De matten-
legponton 'Cardium' zuigt daartoe de bodem in
het tracé van de stormvloedkering vlak met
behulp van zijn stofzuigervormige zuigmond. Is
het profiel op de juiste diepte en in de verlangde
vorm gekomen, dan wordt in dat deel van het
cunet zo snel mogelijk de onderste funderings-
mat gelegd. Deze mat is opgebouwd uit drie
filterlagen: zand, klei en grind. De lengte ervan,
die dwars op de as wordt uitgerold, is 200 m,
de breedte 42 m en de dikte aanvankelijk 36
cm, na het verdichten 32 cm. Op die plaatsen
waar een pijler komt, wordt een bovenmat
gelegd van 60 x 32 x 0,36 m, gevuld met grind
Tussen onder- en bovenmat kan zich wat zand
afzetten, als mors van het opschoonproces op
de ondermat, of als neerslag uit het normale
zandtransport in de sluitgaten. Voor de boven
mat wordt gelegd, moet beoordeeld kunnen
worden of de laagdikte van dat zand niet groter
is dan kan worden toegestaan, dat wil zeggen
groter dan 1 a 2 cm. Is de laag dikker, dan moet
de ondermat eerst opnieuw worden opge
schoond. Dit voorbeeld toont de onontbeerlijk
heid aan van inspectie onder water op de
kwaliteit en de toestand van gemaakt werk.
Behalve op de funderingsmat is op vele
andere onderdelen van de Oosterschelde-kering
inspectie noodzakelijk. Ook de tegelmatten
moeten geïnspecteerd worden, en de stand
van pijlers en grindzakken, zowel in het bouwdok
als later in de sluitgaten. Hetzelfde geldt voor
de sponningen, de dorpel balken en de schuiven,
de bodembeschermingen, de damaanzetten en
landhoofdconstructies en voor het systeem van
ankerpalen in de sluitgaten. Het gaat hierbij
vaak om de detectie van zandafzettingen en de
meting van de dikte van afgezette zandlagen,
maar ook om andere, per ongeluk veroorzaakte
schade aan gemaakt werk.
Om de verschillende inspectietaken te kunnen
uitvoeren, wordt gebruik gemaakt van duikers,
maar tevens, vanwege de omvang van de
werkzaamheden, van allerlei apparatuur, die in
sommige gevallen speciaal voor dit doel werd
ontwikkeld en gebouwd. Dit artikel doet een
poging te beschrijven wat voor apparatuur er
zoal bedacht is, en hoe men die denkt te
gebruiken. Een soort ruimtevaart onder water,
lijkt het wel.
Oog en hand van de geschoolde duiker worden
bij de onder-water-inspectie geassisteerd door
T.V.- en fotocamera's, zandlaagdiktemeters,
profielopnemers en sonar-apparaten.
De zichtomstandigheden op de bodem van de
Oosterschelde - 30 a 40 m beneden de water
spiegel - maken het noodzakelijk camera's te
voorzien van een zogenaamde 'Klar Sicht
473