landse cultuur, die haar hoogtepunten vond in
de Gouden Eeuw.
Tussen middeleeuwen en barok voltrokken zich
in het landschap van de delta grote verande
ringen. Het was de tijd van talloze landaanwin
ningen, van het volgroeien der handelssteden
en van de kolonisering van Oost- en West-lndië
en Noord-Amerika. De toenemende handel en
nijverheid brachten grote welvaart, die onder
meer tot uiting kwam in de aanleg van buiten
verblijven voor welgestelde stedelingen tot op
grote afstand van de stad, langs duinen, rivieren
en in nieuwe droogmakerijen. De tuinkunst
kwam daarbij tot grote creativiteit en verfijning
in de aanleg van bos, park en tuin. De uitbundi
ge rijkdom van deze buitenplaatsen en hun tal
rijkheid deden ware lustlandschappen ontstaan.
Tot op vandaag bepalen deze landschappen het
karakter van de mooiste woongebieden in de
Delta.
Het totaal beeld van dit tijdperk met betrekking
tot het milieu is zeer positief. Het halfnatuurlijke
landschap van de Delta in die tijd door de
mens bewust verrijkt.
In de negentiende eeuw, toen de industrialisatie
een aanvang nam, bleek de grote betekenis van
de Delta opnieuw. Immers, naast de rijke be-
staansbronnen van visserij, landbouw en han
del vond ook de industrie hier optimale vesti
gingsmogelijkheden door goede bereikbaar
heid. De Delta ligt aan diep vaarwater temidden
van de belangrijke industriegebieden van Enge
land, Noord-Frankrijk en het Duitse Ruhr-ge-
bied, met goed bevaarbare rivieren tot diep in
het achterland en sterk georiënteerd op de nieu
we wereld van Noord-Amerika. Binnen nauwe
lijks een eeuw voltrokken zich in het landschap
van de Delta ingrijpende wijzigingen: tal van
waterwegen en spoorverbindingen werden
aangelegd, later gevolgd door een uitgebreid
communicatienet van energie en informatie,
van autowegen en luchtverbindingen. De trek
naar de stad deed grote stedelijke agglomera
ties ontstaan: in het zuiden de stedendriehoek
Antwerpen-Brussel-Gent, in het noorden de
randstad Holland met Rotterdam, Den Haag en
Amsterdam.
De havens van Rotterdam en Antwerpen groei
den uit tot het grootste havenbekken van de we
reld, met een verzorgingsgebied van thans meer
dan honderd miljoen mensen. Een indrukwek
kende reeks van landaanwinningen van Haar
lemmermeer tot IJsselmeerpolders voltooide
het eeuwenlange groeiproces van inpoldering.
Een grootscheepse agrarische sanering bracht
het platteland een twintigste-eeuws cultuurpa
troon. De Deltakust en -stranden werden tot in
ternationaal ontspanningsoord.
Deze ontwikkeling is gepaard gegaan met revo-
0 10 20 km
GEÏNUNDEERD GEBIED iii
In 1953 ondergelopen gebie
den in de Delta
Veere, het Veerse Meer en
Noord-Beveland
lutionaire veranderingen in de maatschappij
structuur en een niet te meten sociale vooruit
gang. Echter, totopvandaag is er geen duidelijk
antwoord gegeven op de negatieve tendensen
in het proces van de verstedelijking en blijft de
bezorgdheid om de kwaliteit van ons milieu
aanwezig.
Bovendien hebben in de jongste tijd dramati
sche gebeurtenissen het landschap van de Delta
zwaar geschonden.
De Eerste Wereldoorlog, die beperkt bleef tot
het zuidelijk Deltagebied, toont tot op heden zijn
verwoestende werking in het landschap van de
Vlaamse kust en het achterland. De Tweede
Wereldoorlog woedde over de gehele Delta.
Grote delen van het poldergebied werden geïn
undeerd; door dijkdoorbraak werd het land
schap van het eiland Walcheren, 'de tuin van
Zeeland', volledig vernietigd. Ook de storm-
228
