Dichtheidsonderzoek van de grond ten behoeve van de Deltawerken
Een dijkvak, een sluitgat, een werkhoven welk waterstaatkundig werk men ook wil
maken, vrijwel steeds zal het ontwerp, en soms in belangrijke mate, worden beïnvloed
door de bodemgesteldheid. De stabiliteit van het werk kan zonder kennis van de onder
grond niet worden verzekerd, en de te verwachten zettingen niet worden berekend. Tot
voor enige tijd werden de gegevens over de bodemgesteldheid alleen verkregen door
boringen en sonderingen. Uit boring krijgt men een indruk van de geologische samen
stelling der grondsoorten op verschillende diepten. Daarnaast neemt men ook nagenoeg
ongeroerde grondmonsters mee naar het laboratorium. Bij een sondering wordt de
kracht vastgesteld die moet worden uitgeoefend om een conus van een bepaalde maat
de grond in te drukken. Daarmee wordt een maat verkregen voor de schuifweerstand op
verschillende diepten. Geen van beide systemen echter geeft voldoende informatie over
het verschijnsel zetlingsvloeiing, zoals dat in met water verzadigd zand kan voorkomen.
Daarom heeft het Laboratorium voor Grondmechanica te Delft naast deze onderzoek
methoden als nieuwe methode de zogenaamde 'dichtheidsmeting' ontwikkeld, waarbij
men in een bepaald punt het verloop met de diepte vaststelt van het poriëngehalte in de
grond. Deze parameter staat wel in een zeker verband met de sondeerweerstand, maar
is ook nog afhankelijk van vele andere, tot op heden onberekenbare factoren. De
dichtheidsmeting draagt dus voor het grondmechanisch onderzoek dat in het Deltagebied
wordt uitgevoerd, gegevens aan die op geen andere wijze verkregen kunnen worden. Op
deze methode heeft het Laboratorium voor Grondmechanica in Nederland en in ver
scheidene andere landen octrooi aangevraagd en verkregen.
De grond in de omgeving van de sluitgaten en in de gebieden waar de Deltadammen
zullen aansluiten op de eilanden, bestaat overwegend uit zand. Dat zand komt plaatselijk
in losse pakking voor. Het risico van zettingsvloeiing is daar zeker niet denkbeeldig, en
bij de ontwerpen van de grote afsluitingen moet hiermee dan ook terdege rekening
worden gehouden.
Zettingsvloeiing
Wanneer, bijvoorbeeld door plaatsing van een caisson, belasting wordt aangebracht
op de ondergrond, of wanneer die grond ontlast wordt, laat ons zeggen door ontgron
dingen aan weerszijden van een sluitgat, dan gaat dit in beide gevallen gepaard met
10
