Schema en overzichtsfoto van een weerstandsnet
werk als analogiemodel
Om een met de tijd veranderlijke waterbeweging te onderzoeken is elektrische appa
ratuur nodig die de randvoorwaarden kan voorstellen welke de waterbeweging, zoals
getijden en verhoging van de waterstand door storm, nader bepalen. Bij dit onderzoek
wordt wisselspanning gebruikt. Meestal dient het ter bepaling van de waterspanningen
die onder een dichte dijkbekleding van bijvoorbeeld asfalt kunnen optreden wanneer
de waterstand buiten de dijk sterk daalt, zoals aan het einde van een stormperiode,
terwijl het waterniveau in de dijk deze verlaging niet snel genoeg kan volgen. De te
verwachten waterspanningen zijn een noodzakelijk gegeven voor de dimensionering van
dichte dijkbekledingen. In het Driemaandelijks Bericht nr. 13 (augustus 1960) en nr. 34
(november 1965) wordt beschreven hoe de dimensionering van de bekleding van enkele
dammen in het Deltagebied met behulp van elektrische analogieën werd vastgesteld.
Ook een aantal hoogwaterkeringen buiten het Deltagebied waar toepassing van een
dichte taludbekleding werd overwogen, werden in verband met de te verwachten water
drukken bij stormvloed onderzocht.
Ook voor het onderzoek van situaties met niet-permanente stroming wordt wel elektrisch
geleidend papier gebruikt als materiaal voor het model. Dat heeft echter enige be
zwaren. In de eerste plaats het feit dat het stroomvoerend pakket tijdens de metingen
een onverandelijke vorm heeft. In de werkelijkheid echter zal in dit soort situaties het
freatisch vlak in een dijk onder invloed van het getij en het daarop gesuperponeerde
stormeffect een verandering ondergaan, zodat ook het stroomvoerende grondpakket
van punt tot punt en op ieder tijdstip van vorm en afmetingen verandert. Die verande
ringen kunnen niet worden nagebootst in modellen van geleidend papier. Dit kan wel
door gebruik te maken van een geleider die is opgebouwd uit weerstanden van de ge
bruikelijke vorm. Uit een groot aantal van die weerstanden bouwt men een netwerk op
dat overeenkomt met de weerstand in een bepaald dijkprofiel. Zodra een stukje grond,
dat in het model door een weerstand wordt voorgesteld, bij een stijging van de vrije
waterspiegel in de dijk aan de grondwaterbeweging gaat meedoen, wordt de betref
fende weerstand ingeschakeld, en evenzo bij daling van het water uitgeschakeld met
behulp van een schakelmechanisme in de vorm van een relais, dat is ingebouwd op de
punten waar de weerstanden bij elkaar komen. Het water vult bij opwaartse beweging
van de vrije waterspiegel de poriën in de grond. Om deze factor, het waterbergend
468
