Het sterk groeiende
Spijkenisse
Hierbij dient er rekening mee te worden gehouden dat bepaalde gebieden buiten het
Westen thans reeds bezig zijn in zekere mate trekken van de Randstad over te nemen,
waarbij het geheel in de lijn der verwachtingen ligt dat dit proces zich zal voortzetten.
Verder zijn er een aantal ontwikkelingsgebieden die gedurende een voorgaande
periode hebben geleden onder acute structurele werkloosheid, waarom de Regering
heeft gepoogd door een impuls van nieuwe werkgelegenheid de stagnerende econo
mische ontwikkeling aldaar tot nieuw leven te brengen. In de meeste van deze ge
bieden is dit goed gelukt. Voor de naaste omgeving van het Deltagebied kan zuid
westelijk Noord-Brabant als voorbeeld gelden. De industriële werkgelegenheid in
bedrijven met 10 of meer personeelsleden is er in zeven jaar tijds belangrijk meer
dan verdubbeld.
In tegenstelling tot de Zuidhollandse eilanden zijn de Zeeuwse eilanden wel als
probleemgebied aangewezen. Het streven van de Regering beoogt het stimuleren van
een beperkt aantal ontwikkelingskernen, gebaseerd op het principe van spreiding van
de industrialisatie door regionale concentratie. Deze ontwikkeling moet zich vol
trekken tegen de aantrekkingskracht in van de traditionele industriële centra zowel
in de Randstad Holland en haar periferie als ook van andere gebieden die, zij het in
geringere mate, een analoge ontwikkeling vertonen. In dit verband is de migratie
naar westelijk Noord-Brabant te vermelden.
Goes, Zierikzee en St. Maartensdijk zijn aangewezen als ontwikkelingskernen. In de
eerste twee (evenals in Kapelle, een fruitcentrum op Zuid-Beveland) heeft dit reeds
tot zeer bevredigende resultaten geleid.
De stimulering van de probleemgebieden in het algemeen en van de ontwikkelings
kernen in het bijzonder wordt bevorderd door een doelbewuste verbetering van het
vestigingsklimaat. Dit geldt in de eerste plaats voor de objectieve vestigingsfactoren,
zoals verkeersverbindingen en gunstig gelegen industrieterreinen. Daar vooral het
tot stand brengen van betere verkeersverbindingen tijdrovend is, terwijl de probleem
gebieden onmiddellijke hulp behoeven, heeft de Regering ten behoeve van industrie
vestiging in de kernen (en een enkele maal ook daarbuiten) een zeer gunstige premie-
en prijsreductieregeling ingevoerd. Het doel daarvan is de migratiestroom, die voor
een groot deel bestaat uit overtollig geworden arbeidskrachten uit het agrarische
arbeidsproces, af te buigen naar de gestimuleerde centra binnen de expulsiegebieden,
waarbij verhuizing in vele gevallen zelfs niet nodig is.
Een ander aspect van de tegenwoordige ontwikkeling is de steeds grotere vraag naar
terreinen voor recreatie en toerisme, veroorzaakt enerzijds door een stijgende wel
vaart, kortere arbeidstijden en, als gevolg van de toenemende concentratie in grote
centra, toenemende behoefte aan verpozing in de vrije natuur, anderzijds door de
verbeterde en steeds beter wordende wegen en vervoermiddelen. Dit alles leidt er toe
dat de zeekust van zuidwestelijk Nederland en, naar verwachting, de kusten der door
de Deltawerken gevormde meren evenals die meren zelf een steeds toenemend aantal
bezoekers uit de Randstad Holland, uit Noordbrabantse industriegebieden, België,
het Roergebied en zelfs van nog verder weg zullen trekken. Deze ontspanning zal
gedurende de zomermaanden aan een vrij groot aantal personen in het Deltagebied
inkomen en werk verschaffen. Gedurende de rest van het jaar zal dit aantal veel
geringer zijn. Het is waarschijnlijk dat de in de zomer te verlenen diensten voor een
belangrijk deel zullen worden verricht door personen die in de overige maanden als
kleine tuinders, kleine boeren of kleine nijveren werkzaam zijn.
Er is reeds gewezen op de mechanisatie en rationalisatie van de landbouw die een
vermindering der agrarische bevolking tot gevolg heeft. Deze weer maakt dat het
verlenen van diensten op het platteland moeilijker en duurder wordt, terwijl tezelfdcr
tijd de plattelandsbevolking ook in dit opzicht hogere eisen gaat stellen. De levens
vatbaarheid van zeer kleine kernen neemt daardoor af.
De tuinbouw vereist bovendien een zekere concentratie wat betreft de verkoop op
grote veilingen, de aan- en afvoer naar en van deze veilingen, de watervoorziening der
tuinbouwbedrijven, de inrichting van toeleveringsbedrijven, tuinbouwonderwijs en
-voorlichting, enz. Zo is ook hier een voortzetting van de bestaande tendentie tot
vorming van vrij grote kernen waarschijnlijk.
Op grond van het bovenstaande mag men in algemene trekken het volgende beeld
van de toekomstige ontwikkeling verwachten:
a. Aan de zuidelijke periferie van de Randstad Holland, d.i. de noordelijke rand van
het Deltagebied, zal zich industrie ontwikkelen en zullen zich woonforensen
vestigen. Hierdoor zal ook de dienstenverlenende sector daar uitbreiding onder
gaan.
b. In Ylissingen en omgeving en in verschillende ontwikkelingskernen zal industrie
zich uitbreiden of nieuw vestigen. Het personeel der bedrijven zal zich ten dele
in de grotere centra vestigen, ten dele in kleinere, niet ver verwijderde kernen
blijven wonen. In de bestaande of uitgroeiende grotere centra zal ook weer uit
breiding van de dienstenverlenende sector plaats hebben.
c. In de zuivere landbouwstreken zal een geringere bevolking zich in grotere centra
dan tot nu concentreren.
d. Ook de tuinbouwstreken zullen een geconcentreerd karakter dragen.
e. Op een aantal plaatsen zullen toerisme en recreatie tot ontwikkeling komen. Daar
zal een betrekkelijk kleine groep van personen permanent voor de verzorging der
betreffende diensten werkzaam zijn, terwijl een veel grotere groep, naast ver
diensten uit dezen hoofde in de zomermaanden, in een ander kleinbedrijf gedurende
de rest van het jaar een voldoende bestaansbron zal kunnen vinden.
Vertrouwd mag worden dat de bevolking van het Deltagebied een goed gebruik zal
weten te maken van de mogelijkheden die de ontsluiting tengevolge van de Delta
werken zal bieden.
31
30
