Hameien en dat komt overeen met de kwalificaties uit de cata
logus bij de eerder genoemde Dada-expositie: Apollinaire die
geloofsgenoten op sleeptouw neemt. Een geweldig postuum
compliment van Picabia voor Apollinaire. In de volgende zin
echter neemt hij van die eer wat terug en schrijft:
"Ik heb liever Arthur Cravan die in de oorlog rond de wereld
reisde, steeds weer verplicht om van nationaliteit te veranderen
om aan de menselijke waanzin te ontsnappen. Arthur Cravan
vermomde zich als soldaat om geen soldaat te zijn en net als al
onze vrienden deed hij zich voor als een honnête homme zonder
een honnête homme te zijn." In hetzelfde hoofdstukje zegt hij
vervolgens dat "Spinoza de enige is die Spinoza niet heeft ge
lezen", maar die opmerking mag terzijde.
Met Picabia zijn we terug bij de Grote Oorlog. Het contact tus
sen Nederlander Kees van Dongen en Cravan bracht mij op de
gedachte dat het voor Arthur toch heel wat simpeler zou zijn
geweest om in plaats van de halve wereld rond te reizen naar
het neutrale Nederland te gaan en zo niet te worden opge
roepen voor de oorlog. Ik vroeg me af of hij dat had overwogen
en zelfs of hij eigenlijk ooit in Nederland was geweest. Arthur
Cravan, wiens vader Otho Holland Lloyd heette! En Apollinaire?
Die is wel degelijk in Nederland geweest. Bastiaan van der
Velden geeft daarover informatie in zijn bijdrage aan de catalo
gus van de tentoonstelling 'Wortführer der Avantgarde'. In
1906 kwam hij voor de eerste keer naar ons land om er in 1908
terug te keren. Van der Velden schrijft dat Apollinaire na een
verblijf in Knokke naar Amsterdam gaat en niet veel later blijkt
hij vanuit Sluis een brief te hebben verstuurd aan Gustave
Kahn (1859-1936) die hij bezocht in Middelburg.
Op internet kom ik niet veel te weten over dat bezoek in
Middelburg, maar ik stuit op Middelburg Apollinaire. Auteur:
Ko de Jonge. Oplaag: 50 exemplaren. Fictie. Non-fictie? De
gang naar de ZB in Middelburg hoef ik niet te maken. In mijn
mailart-archief vind ik vrij snel nummer 43. Over twaalf pagi
na's geeft Ko tien gedachten weer van de dichter in de eerste
week van september 1908 op de markt van Middelburg. Nou
vooruit, eentje dan:
De Vleeshal, daar moet ik Picasso over vertellen
Bronnen
Maria Lluïsa Borras, Cravan. Une stratégie du scandale, Editions jean-Michel
Place1996.
Anne et Claire Berest, Cabriële, Stock 2017.
Francis Picabia, jésus-Christ Rastaquouère, Editions Allia 2018.
Bastiaan van der Velden, je suis revenu de Hollande. In: Wortführer der
Avantgarde, Hannema-de Steuers Fundatie 1999/2000.
Ko de Jonge, Middelburg Apollinaire, Uitgave in eigen beheer 1999.
Johan Everaers, Arthur Cravan, Liverse (in voorbereiding) 2018.
