f
ïf
ém
geduid, overtuigend gehuld in een atmosfeer van regen, of die
van een bleke winterdag.
Opvallend in het oeuvre is het herhaalde gebruik van dezelfde
menstypes, dezelfde namen en een vergelijkbare opzet van het
verhaal. Er is sprake van het hanteren van een mechaniek, zo
als hij die als veelschrijver in het begin van zijn carrière toe
paste. Hij vergeleek zichzelf met een ambachtsman die klokken
of auto's maakte. In het begin van zijn schrijversleven deed
hij al de voorspelling: "Een deel van mijn leven zal ik Fordjes 1
fabriceren en veel geld verdienen. Daarna zal ik voor mijn ge-
noegen Rolls Royces maken!"
Fatalisme
Door zijn Maigret-romans kan Simenon bij de onderhoudende
auteurs gerekend worden, maar voor zijn overige romans, veel
groter in aantal, geldt dit niet. Simenon noemde deze 'moei
lijke romans', 'roman durs'. De uit Luik afkomstige schrijver
heeft zich onder noordelijke luchten thuis gevoeld. De regen
en sneeuw zijn altijd overtuigende elementen in zijn boeken. I
De geestesgesteldheid van de personen is niet Levantijns, zon- I
nig, maar somber, naar binnen gekeerd. In zijn jonge jaren las I
Georges Simenon bij voorkeur schrijvers als Dostojevski en I
Gogol. De personages vaak beklemd in hun angsten, eenzaam- I
heid of rancune, lijken bepaald door een onafwendbaar nood- I
lot, zoals gedetermineerd in de naturalistische romans en ver- I
halen van Émile Zola en Guy de Maupassant. De eigenschap- I
pen door literatuurwetenschapper Ton van Anbeek genoemd
als kenmerkend voor deze stroming NaturalismeWikipedia,
2017) komen dicht bij de personages van Simenon. Een ner- I
veus en overgevoelig personage als middelpunt van het ver- I
haal, ontnuchterd na hooggespannen verwachtingen in een I
leven dat lijkt voorbeschikt.
Een gevoel van fatalisme is veel van Simenons hoofdpersonen I
eigen. Nadat Hans Kuperus, arts in Sneek, in de roman De moorI
denaar, zijn overspelige echtgenote heeft gedood, keert hij
blijkbaar zonder wroeging terug naar zijn woning en oude
beroep. Ook keert hij terug in de vertrouwde kring van zijn
vrienden in het café Onder de Linden. Hij tart de omgeving en i
het lot met gewaagde uitspraken over zijn mogelijke schuld. In
Le Locataire (de huurder) doodt Elie Nagéar, uit Istanbul op doorj
reis naar Brussel, een Nederlands zakenman en berooft hem
van zijn geld. Nagéar is zwaar verkouden en zou met zijn maï-
tresse Sylvie Baron aan andere zaken kunnen denken. Maar
voor zijn impulsieve daad moet hij vluchten. Een plan is er
niet. Dan blijft een kamer in het pension van Sylvie Barons
moeder in het troosteloze Charleroi over. Nagéar verschanst
zich tussen de overige huurders en wacht af. Wanneer hij gear
resteerd wordt, veroordeeld, en ingescheept voor levenslange
dwangarbeid, verzet hij zich niet. De benauwende wereld van
het pension kon Simenon overigens uit eigen ervaring schilde
ren. Zijn moeder hield in Luik na het overlijden van de vader
een pension waar studenten met karige bestaansmiddelen
onderdak vonden.
Begrensd door middelmaat
Georges Simenon is wel eens
getypeerd als de laatste auteur
van de burgerlijkheid. Afgezet
tegen de nieuwe wendingen
in de literatuur is dat in zijn
algemeenheid een tijdelijk
houdbare stelling. Maar de af
komst van Simenon uit de
kleine burgerij van Luik was
wel bepalend voor zijn kijk op
het leven. Zijn vader was
boekhouder bij een verzeke
ringsmaatschappij, rustig en
tevreden met zijn plek in de
samenleving. Zijn moeder, in- Simenon tijdens een persconferen-
telligenter, maar ook vrees- tie op Schiphol, 1965.
achtig, religieus, wilde hoger
op, maar vond dan haar passieve echtgenoot tegenover zich. Ze
heeft de schrijfambities van haar zoon nooit echt gewaardeerd.
Het hoogste wat ze zich kon voorstellen was, dat George ban
ketbakker zou worden en dat zij achter de kassa zou staan.
De burgerlijke wereld van de kleine ambachtslieden, de mossel
kweker, de caféhouder, vormen het universum van de vertellin
gen. De uitgebeelde mensen zijn geen denkers, maar doeners.
In zijn politieromans toont Simenon geen belangstelling voor
.vi)
f, r
-
-
