Thema Roosje
Ik kwam toen die prachtige uitgave van het muziekdrama Rosette te
gen en dacht meteen goud in mijn handen te hebben. Rosette is een
bewerking van het gedicht Roosje van de Vlissingse dichter Jacobus
Bellamy. Het is zijn meest populaire gedicht dat Bellamy schreef
toen hij al twee grote bundels had gepubliceerd: Gezangen mijner
jeugd, waarin de invloed van zijn tijd en de dichtgenootschappen
groot was, en de tweede bundel Vaderlandsche gezangen van Zelandus
waarin Bellamy opnieuw tol betaalt aan de geest van zijn tijd, dat wil
zeggen: zijn lezers vaderlandsliefde probeert aan te praten in de
hoop zijn land op te stoten in de vaart der volken. Immers, de acht
tiende eeuw was in vergelijking met de zeventiende een tijd van ver
val. Maar er is in de wereld van de poëzie nu eenmaal een wet die
men niet ongestraft kan trotseren. Die luidt dat de combinatie van
politiek en poëzie doorgaans slechte gedichten oplevert. Een duide
lijk voorbeeld hiervoor is Herman Gorter die zijn prachtige Mei
schreef, waarbij de latere communistische gedichten niet in de scha
duw kunnen staan.
Maar met Vaderlandse gezangen wordt Bellamy op slag beroemd in
Nederland.
Vanaf zeg maar 1784 gaat de poëzie van Bellamy zich meer naar
binnen richten. Voor het eerst stelt hij zich vragen over de essentie
van het leven: vriendschap, liefde, maar ook de dood krijgen zijn
belangstelling. Ook de romance Roosje valt in die bezinning, want
ook daarin speelt de dood een rol. Bellamy zal dan nog anderhalf
jaar leven. Voorvoelde hij toen al dat hem geen lang leven bescho
ren zou zijn? Wie weet.
Bellamy was verrukt over zijn Roosje. Hij schrijft aan zijn geliefde
Fransje in Vlissingen: "Roosje een vertelling, dat stukje voldoet mij
ongemeen: het is Zeeuwsch."
Wij hebben in ons jubileumnummer Roosje en haar nazaten het
oorspronkelijke gedicht Roosje van Bellamy opgenomen, de Franse
bewerking Rosette en de laatste bewerking van Ed Leeflang, het
kroeglied Roosje of waarom ik geen vis eet. Daarnaast een artikel van
prof. Buijnsters, waarin hij Bellamy plaatst in de geschiedenis van
Nederlandse letterkunde, en een bijdrage van Aarnout de Bruyne
die zijn onderzoek naar Rosette daarin beschrijft. Naast alle teksten
werden ook alle tekeningen en muziekpartijen opgenomen.
Zo is een bijzonder boek ontstaan, dat door onze vormgevers Hans
Bommeljé en Gilles van Sparrentak fraai is vorm gegeven en door
45
