Duitse schrijvers in het Engels en Frans gingen schrijven, een enke
ling zelfs in het Spaans. Maar de rehabilitatie van de Duitse taal
kwam snel op gang nadat jonge schrijvers het Duits juist aangrepen
om af te reken met kwalijke ideologieën en op het puin probeerden
een totaal nieuwe maatschappelijke orde te vestigen.
Het was Thomas Mann die er al vroeg in slaagde, in 1947, met een
uitgewerkte visie op de opkomst van het nazisme te komen: Doktor
Faustus. Dit is een literair monument over de Duitse kniebuiging
voor het fascisme. In de volkse taal geschreven die verdoemd was
vanwege de daden van een overheid, die door Mann vervolgens in
dezelfde taal aan de kaak werd gesteld.
Een treffender voorbeeld van hoe belangrijk erkenning (of juist de
ontkenning) van een taal kan zijn is nauwelijks denkbaar. En het feit
dat de Duitse taal uiteindelijk weer erkend werd door de dragers, de
schrijvers, en gebruikt werd om het Duitse volk te informeren, heeft
de bewustwording van de Duitse nieuwe generaties helpen bouwen.
Daar is verder geen ambtenaar aan te pas gekomen. De taal als
geducht politiek, ideologisch en educatief wapen. Maar zo was het
natuurlijk al in de tijd van Vadertje Cats.
17
