schaars en duister. Hoe ging onze illegale entree aan het eind van
de eerste festivaldag ook weer precies in haar werk? Al sla je me
dood. En wat heb ik al die tijd op het feestterrein uitgespookt?
Ik kan een bescheiden aantal goed belichte scènes oproepen, en
misschien evenveel schemerige, dubieuze taferelen. De courante
drogeermiddelen moeten veel herinneringen hebben verbleekt of
weggevaagd. Ook wordt de aandacht door een menigte ongewone
indrukken vaak zo versnipperd dat normale inprenting niet plaats
vindt, zodat het geheugen later van zo'n belangrijk hoogtij maar
vage flarden kan reproduceren. Het lange-termijngeheugen biedt
vooral schemering en ruïne. Het bekijken van twee documentaires
over Kralingen, uitgezonden in de zomer van 1995, was helemaal
verbijsterend. Blikken werden geboden op een tijdperk en een folk
lore die volledig passé en haast spoorloos waren. Had ik deel uitge
maakt van dat totaal voorbije? Gelukkig wel, maar het was alsof ik
mezelf met mijn eigen herinneringen maar wat zat voor te liegen.
Het vreemdste was dat de nostalgie toesloeg bij beelden die mijn
geheugen juist niet ontsloten. De ongeveer vier minuten durende
registratie van het optreden van de groep Family, waarvan ik me
live niets meer herinner, maakte diepe indruk.
De meest intense gevoelens van herkenning kunnen dus verbonden
zijn aan verdwenen herinneringen: aan het niet-bestaande derhalve.
Waar dan vaster burcht, betrouwbaarder toevluchtsoord dan in het
verzonnen of gereviseerd verleden van mythe en parahistorie, nu
God zwijgzamer is dan ooit? Waarmee we weer belanden bij de in
het jaar en de stad van de Volkerenslag geboren kapelmeester die
ik al noemde. Wie, zoals deze Wagner, het levenslicht ziet aan de
rand van een dergelijke infernaal toneel van kanongebulder, bloed
vlekken, omgevallen bagagewagens, afgescheurde epauletten, gegil
en rondvliegende ledematen, charges die keurig op het afgesproken
uur beginnen, hetgeen wel het summum van chaos is; en die daar
bij mogelijk aan suspect geachte lendenen ontsproot, heeft wel het
volste recht om te betogen dat de weg naar de waarheid door het
domein van de illusie voert. Kunst is illusie, muziek is de grootste
illusie en illusie leidt tot waarheid.
Maar geldt dat ook voor de bombastische ketelmuziek van na de
bevrijding van het driftleven in 1848? Toen de veren van Icarus
met die van 's ridders zwaan waren weggesmeuld, en de sneeuwen
kapelmeester plots met Bakoenin, de solferachtige prins der bom-
33
