Verhagen-gril'. We hadden die term al weieens gehoord, maar
begrijpen nu beter wat ermee bedoeld wordt: Verhagen's onverbid
delijke authenticiteit. Het is een kunst waar je, als je er je aandacht
op hebt gericht, op een merkwaardige manier niet meer van los
komt. We moeten denken aan de uitspraken van schrijver/schilder
Jean-Paul Franssens in een open brief aan H.J.A. Hofland2:
"Het is fascinerend en heel (vooral) obsederend werk. Hij heeft een gewel
dige produktie. Hij kan zijn ziel omkerenHans. Ik voorspel dat het een
heel grote toekomst heeft. Ik zie echt binnen de paar jaar een grote expo
sitie in het Stedelijk, als die mensen tenminste de ogen niet in de zak
hebben."
Terwijl wij z'n schilderijen bekijken wijst Verhagen terloops op
een buiten passerend kunstwerk: Verhagen's parelmoertram staat
voor het stoplicht te wachten, ditmaal als Lijn 24, maar het kan
elke andere zijn. De wonderlijk beschilderde tram, helemaal uitge
voerd als het (eveneens door de dichter gemaakte) omslag van z'n
laatste bundel, Echoput Luchtkasteel, die toen nog niet was ver
schenen. Er staan teksten uit die bundel op de tram, enkele nooit
gepubliceerde klankgedichten, en aan één zijde overheerst één
regel, te vinden in 'Echoput' op blz. 53: Blijven waar je bent en toch
vertrekken. "Die tram rijdt nu een jaar of drie," zegt Verhagen, "en
al drie jaar komen vrienden en vriendinnen mij verheugd vertellen
dat ze 'mijn tram' hebben gezien. Dat vind ik wel ontroerend, voor
al als je bedenkt dat dat ding nóg een jaar of zeven blijft rijden.
Stomtoevallig zat ik laatst in een andere tram, die de mijne passeer
de. De parelmoer- en pasteltinten flonkerden me tegemoet. Het had
iets obsceens. Dat beviel me wel. De jongeman naast mij glunderde
alsof hij de beschildering had verricht. "Mooi hè?" zei hij. "En wat
daar staat" - hij wees op m'n dichtregel - "dat lijkt misschien een
beetje onzin, maar als je er maar vaak genoeg op kijkt dan ga je de
echte betekenis zien, want het is geen reclame voor een wasmiddel
of zoiets," zei de medepassagier. "Wat moet dat dan betekenen?"
vroeg ik en de jongeman antwoordde: "Het betekent dat je niet
hoeft te lopen." Dat is in ieder geval één poëzieregel uit Echoput
Luchtkasteel, die hoe dan ook zijn bestemming lijkt te hebben ge
vonden."
2 H.J.A. Hofland en Jean-Paul Franssens: Over en Weer. Schrijversbrieven.
Uitgeverij Contact, Amsterdam, 1989.
14
