Wim Hessels, dichter en mysticus Lou Vleugelhof
Van Zaamslag tot Zuid-Afrika
7
"Gij waart, o Huis,
een blok van angst, doorruist van orgelklank;'"
Dit zijn de beginregels van een gedicht van Wim Hessels, dat de
titel 'Calvinisme' draagt. Het 'Huis' daarin refereert heel concreet
aan het geboortehuis van de schrijver. Het is de pastorie van de
gereformeerde kerk in Zaamslag, Oost Zeeuws-Vlaanderen, waar de
dichter in 1906 werd geboren als Hendrik Adriaan Mulder, zoon
van dominee Mulder, die van 1904 tot 1908 aldaar een van de zes
dominees was die in de kleine landelijke gemeente ieder op eigen
wijze het Woord bedienden. Op zoek naar het 'Huis' en de bijho
rende kerk in Zaamslag, waar een deskundige en aimabele ouder
ling van de Gereformeerde kerk mij rondleidde, bleken zowel huis
als kerk de eeuw niet overleefd te hebben. Van de dichter, die er
maar twee jaar gewoond had, was uiteraard geen spoor meer te be
kennen; geen straatje werd er naar hem genoemd; geen steen met
zijn naam vermeldt dat Zaamslag een dichter heeft voortgebracht.
Toch zijn er enkele sporen gebleven. De ouderling toonde mij de
consistoriekamer van de huidige Gereformeerde kerk. Daarin hangt
in de fotoreeks van de dominees die ooit in die kerk beroepen zijn,
de foto van de vader van de dichter. De gelijkenis van de vader en
de zoon is frappant. Het gezicht van een ernstige, donkere jonge
man met ietwat melancholische trekken, zich bewust van zijn hoge
roeping in het besef dat het aardse leven zich afspeelt in het 'Huis'
dat zich kan voordoen als een blok van angst, maar dat ook van de
lichte klanken van het orgel doorruist kan worden.
Met het verdwijnen van het huis en tevens het kerkgebouw lijkt
ook de angst verdwenen; de protestanten zijn 'samen op weg' naar
een nieuwe, humaner vorm van christendom. Toch is de oude ver
deeldheid nog duidelijk zichtbaar aanwezig in Zaamslag. De rustie
ke dorpsstraat van weleer is een drukke verkeersader vol lawaai ge
worden, en nog steeds staan de Gereformeerde en de Nederlands
Hervormde Kerk bijna frontaal aan weerszijden. De oversteek van
de ene kerk naar de andere is gevaarlijker dan ooit.
Het lijkt erop dat het veiliger is om in Zaamslag aan de eigen kant
te blijven, want nog steeds resideren er vier dominees in deze