2
analogiébeginsel onder andere te destilleren dat Napoleon een ver
deeld Elba verenigde, en als een soort voorbode geldt van de Italiaan
se eenheid die zo'n halve eeuw later tot stand kwam. Niet voor niets
is en was de Vorst van Elba populair bij zijn onderdanen en de na
komelingen daarvan. Zoals in de genegenheid tot elke overheid was
het eigenbelang ook in de Elbaanse aanhankelijkheid flink vertegen
woordigd. Straks, beneden in de stad, zullen we genoeg blijken zien
van die verknoping van baatzucht en nobele insulaire trots. Uit vele
etalages zal de beeltenis van Napoleon, gekonterfeit in uiteenlopend
materiaal, ons aanstaren. Dat is natuurlijk niets nieuws. Al tijdens en
snel na zijn regime was de keizer te vinden op of in ontelbare wan
den, serviezen, tabakspijpen en bestekladen. Vooral vallen in Porto-
ferraio de in ivoor, kunsthars en gips uitgevoerde ruiterbeeldjes op,
gemodelleerd naar Jacques-Louis Davids uit 1800 daterende, beroem
de portret van Napoleon als hij op het punt staat als veldheer de
Grote St.-Bernhardpas over te trekken - naar Italië. Zoals vóór hem
Hannibal en Karei de Grote; David verzuimde niet de namen in zijn
tableau als rotsinscripties op te nemen. Alle geheven veldheersarmen
in de etalages van Portoferraio wijzen dus naar Italië. Want Napoleon
kwam van Corsica, en was toch een soort Italiaan; in elk geval een
man uit de buurt, een man van een eiland.
Er is een verslag beschikbaar van een andere bezoeker uit Nederland:
Peter van Zonneveld, die het ballingsoord annex residentie annex
museum van Portoferraio in de late jaren zeventig bezocht Behouden
huizen in literatuur, wetenschap en kunst, 1989). Bij zijn eerste bezoek
aan het paleisje, op een avond, trof Van Zonneveld het gebouw
gesloten aan. Door een venster zag hij de bibliotheek. Van buitenaf
ontwaarde hij vele jaargangen van Le Moniteur, de krant die het semi-
officiële orgaan was tijdens het regime van Bonaparte, maar die sinds
Napoleons abdicatie in het voorjaar van 1814 uiteraard uit een heel
ander vaatje tapte. Eens regeringsorgaan, altijd regeringsorgaan. Ik
ben jaloers op Van Zonnevelds verspiederskwaliteiten. Bij ons bezoek
in 1992 staat de kast met de gebonden jaargangen in elk geval op een
plaats die vrijwel onmogelijk door een venster kan worden gezien,
laat staan 's avonds. En waren omstreeks 1979 de spleetjesluiken,
waarvan ook hier elk venster is voorzien, 's avonds niet gesloten?
7
