smeerd en schoongespoten. Voorzien van een nieuw persoonsbewijs en
schone kleren werden we op een vrachtwagen geladen en naar bevrijd
gebied in Nederland vervoerd. Niemand stak een hand uit naar onze
armoedige bagage.
In Eindhoven werden we opnieuw gescreend door leden van een
Nederlandse veiligheidsdienst. Dat leverde geen problemen op. Na de
bevrijding van Rotterdam maakten we deel uit van de eerste groepen van
de 'novemberlichting' die in de stad werden afgezet. Maandenlang was
ons leven een feest. Er was één moeilijkheid: het geld. We hadden ieder
honderdduizend gulden in ons bezit, die we niet konden verantwoor
den. Als we teveel uitgaven, bestond het gevaar dat we voor zwarthande
laars werden aangezien.
In die zomer van '45 zat ik op een warme dag voor de radio, die mijn
ouders de hele oorlog hadden weten te verbergen voor de Duitsers. Door
de kleine voorkamer klonk de keurige stem van Lieftinck*.
'Nederland lijkt op een lege winkel met een volle geldla...'
Ik voelde me aangesproken.
Diezelfde dag kocht ik voor duizend gulden een nieuwe fiets. In de weken
die volgden, gaf ik duizenden guldens uit in café's en op kermissen.
Bovendien kocht ik een aantal schilderijen, die me niet erg bevielen. In
september van hetzelfde jaar kon ik voor een belastingambtenaar op het
postkantoor een klein bedrag als spaargeld verantwoorden. Toen ik later,
net als iedere andere Nederlander, het tientje van Lieftinck in ontvangst
nam - twee nieuwe groene briefjes van vijf gulden -, schrok ik hevig. Zij
leken zo ontzettend veel op die andere bankbiljetten van vijf gulden, die
we in een onwaarschijnlijk verleden verbrand hadden.
Lieftinck was de toenmalige minister van financiën
|...J want recht en onrecht waren nu volstrekt verward geraakt; de grondvesten
wankelden en de tijd was rijp voor gruwelen.
ERNST JÜNGER, Op de marmerklippen
De edelste deugden van den Mensch ontwikkelen zich in den oorlog.
GRAAF MOLTKE
De oorzaak van de oorlog is gelegen in het bezit van geld. PLATO, 427 v.C.
13
