TERUG NAAR HET ONBEKENDE
De Golf, het eerste boek van Lieve Joris, vond ik een verademing in
het genre 'Het Betere Reisverhaal'. Over de lezer worden geen ton
nen eruditie en antropologische bespiegelingen uitgestort. De ob
servaties zijn scherp en al lezende krijgt men een steeds kompleter
en indringender beeld van de bewuste regio.
Terug naar Kongo heeft een persoonlijk uitgangspunt. De schrijfster
wil in de voetsporen treden van een overleden Heeroom, die zijn hele
leven in Kongo gewerkt heeft. Terug naar Kongo betekent dus terug
naar het verleden: het blanke, koloniale beeld van Afrika, de brie
ven en snuisterijen van Heeroom, de familiesamenkomsten, zendings
drang
Met het schip Fabiolaville vertrekt Lieve Joris naar Zaire. De
stemming aan boord wordt mede bepaald door een groepje ex-kolonia-
len. Zij schotelen de schrijfster en elkaar stereotiepen voor als:
"Mevrouw Dewaele: '...maar zonder de blanken zijn ze niets, dat heb
ben we na de onafhankelijkheid gezien, het was of je een kind van
vijf jaar de sleutel van het huis in handen gaf en zei: Trekt uw
plan'
In Zaire aangekomen bezoekt ze een missiepost. Na verloop van
tijd overvalt haar tussen de paters en zusters een gevoel van pa
niek. De schrijfster krijgt de indruk dat de geestelijkheid haar van
een contact met het echte Afrika afhoudt. Bovendien wordt ze in het
favoriete dorp van haar oom, Yangapompe, geconfronteerd met haar
romantisch reismotief. De bewoners verwachten meer van haar dan een
vluchtig, vrijblijvend bezoek.
In Kinshasa, waar ze bij een diplomaat van de Belgische ambassade
logeert, durft ze zelf de confrontatie nog niet goed aan. Zo laat
ze zich in zwarte disco's door een blanke begeleiden. Met een in
specteur van de volksgezondheid trekt ze vervolgens naar Gbadolite,
het geboortedorp van president Mobutu. Ze doet verslag van waan
zinnige prestigeprojecten: "Het jaarbudget voor de strijd tegen de
slaapziekte is een vierde van het bedrag dat de aannemer begroot
voor de bouw van een nieuw presidentieel paleis."
Uiteindelijk waagt Lieve Joris de sprong. In haar eentje vertrekt
ze op een wrakke schuit naar Kisangani, dat op zeventienhonderd
kilometer afstand van Kinshasa ligt. Tijdens de tocht herleest ze
Josef Conrads Hart der Duisternis. Het leven aan boord is turbulent:
- 12 -
