Zilveren kroon
voor Majesteit van Middelburg
Middelburg en zijn bewoners koesteren hun bekendste
boom, de Kaukasische vleugelnootboom in de tuin van
het Gasthuis aan het Noordbolwerk. Onder Middelburgers
staat deze boom ook wel bekend als de Majesteit van
Middelburg.
Superlatieven
De mooiste
v>
Meer karakteristieke bomen
Zeeuwse promotor
Afbeelding
De Kaukasische vleugel-
noot in de tuin van het
Gasthuis aan het Noord
bolwerk in Middelburg
foto Bomenstichting,
Hanna Hirsch.
Op 15 oktober van het afgelopen jaar eindigde
deze markante Zeeuwse vleugelnoot als tweede
in de landelijke verkiezing 'Boom van het Jaar
2020', een initiatief van SBNL Natuurfonds waarbij
jaarlijks uit elke provincie één boom genomineerd
wordt en vooral het verhaal achter de boom telt.
De dikste, de sterkste en de mooiste van Zeeland.
Al deze drie superlatieven zijn van toepassing op
de Middelburgse vleugelnootboom. Dat de boom
dik is valt moeilijk te ontkennen. Met een
stamomtrek van circa 9 meter kent de vleugelnoot
geen gelijke in Zeeland. Maar ook Landelijk gezien
zijn er weinig bomen zo dik als deze Middelburgse
kanjer. Ook aan de sterkte van deze opvallende
boom hoeft niet getwijfeld te worden. Al meer dan
200 jaar weet de boom zich aan te passen aan
veranderende interne én externe omstandig
heden. Zo maakt de vleugelnoot voortdurend
nieuw steunweefselaan, om de intussen Lood
zware takken voor afbreken te behoeden. Maar
ook aan een parasiterende zwam, die sinds een
aantaljaren vat op de boom heeft, lijkt hij kranig
weerstand te bieden. Helaas kan de houtrot-
veroorzakende zwam niet gestopt worden; de
zwam zal de vleugelnoot verzwakken en de boom
uiteindelijk fataal worden. Maar hopelijk zijn we
dan alweer vele tientallen jaren verder in de tijd.
Natuurlijk is schoonheid subjectief. En dat geldt
ook voor de mooiste boom van Zeeland, Van 2020
wel te verstaan, want in 2018 prijkte de Hollandse
10
ZEEUWS ERFGOED
nr. 12021
Afbeelding links
Boomkroon van de beuk
met de moeilijke voeten',
aan de Herengracht in
Middelburg foto Johan
Antheunisse.
Afbeelding rechts
De plataan bij het oude
gemeentehuis van
Sint-Maartensdijk foto
Caroline Geluk.
Meer weten?
www.deboomvanhetjaar.nl
www.bomenstichting.nl
www.zeeuwseankers. nl
Linde bij kasteel Westhove in Oostkapelle op de
eerste plaats, in 2019 'de beuk met de moeilijke
voeten' aan de Herengracht in Middelburg. De
Middelburgse vleugelnoot heeft een korte dikke
stam, met een enorme, bijna 25 meter brede
kroon. De tweestammige boom is vermoedelijk
in de tweede helft van de achttiende eeuw bij het
voormalige armenweeshuis aangeplant. Mogelijk
had men bewust voor een vleugelnoot gekozen,
omdat deze boomsoort in het voorjaar een
stofje - juglon genaamd - afscheidt dat verdovend
en rustgevend werkt.
Het verhaal gaat dan ook dat in het verleden
kinderen onder de boom werden gezet om tot
rust te komen. Een aansprekend verhaal, dat
zeker heeft bijgedragen aan het grote aantal
'vLeugelnootstemmen' bij zowel de Zeeuwse
als de LandeLijke verkiezing van de
mooiste boom van 2020.
Tegenwoordig vormt de vleugelnoot het
onbetwiste middelpunt van de binnentuin van het
Gasthuis. Niet alleen voor personeel en bewoners
van het Gasthuis, maar ook voor passanten op het
Noordbolwerk is de fraaie boom te bewonderen.
Belangrijk aandachtspunt blijft dat de directe
omgeving van de boom ongemoeid blijft; de
vleugelnoot is een dorstige klant, die dagelijks
zo'n 300 liter water tot zich neemt. Elke
belemmering in de wateropname kan dan ook tot
verzwakking van de boom Leiden. Dit betekent
onder andere dat verstening van het omliggende
groen zoveeL mogelijk moet worden tegengegaan.
Dit is niet alleen beter voor de vleugelnoot, maar
ook voor de plaatselijke biodiversiteit. Met een
beetje extra aandacht kunnen we zo nog Lang
genieten van deze gekroonde majesteit van
Middelburg.
Marinus van Dintel
Zeeland kent veel meer oude en karakteristieke
bomen, Zo zijn in het Landelijk Register van
Monumentale Bomen meer dan duizend Zeeuwse
bomen opgenomen die volgens de Bomenstichting
van nationaal belang zijn. Het betreft hier niet alleen
solitaire bomen, maar ook lanen en boomgroepen.
Enkele aansprekende voorbeelden zijn de rode beuk
aan de Geslechtendijk in Sint-Jansteen, de treurbeuk
op de begraafplaats achter de BLasiuskerk in
Heinkenszand, de witte paarden kastanje naast
de Nieuwe Kerk in Zierikzee, de plataan in de
Blauwstraat in Sint-Maartensdijk en de
Canadapopulieren langs de Damsche Vaart bij Sluis,
Afwezigheid in het landelijk register wil overigens niet
zeggen dat een desbetreffende boom of bomen
groep niet waardevol of behoudenswaardig is; alleen
de meest monumentale en karakteristieke bomen en
boomgroepen zijn - zover bekend en met toestem
ming van de (particuliere) eigenaren - in dit register
opgenomen.
De grote promotor in het Zeeuwse achter de verkiezing
Boom van het Jaar is hovenier Johan Antheunisse uit
Middelburg. Sinds zijn jeugd heeft Johan interesse in de
natuur en daarmee ook in bomen. Mensen moeten naar zijn
mening bomen koesteren, omdat ze niet zonder kunnen; aan
een grote boom herken je je omgeving, weetje waarje bent
en kun je herinneringen hebben. Bomen zelf doen er
volgens Johan "alles aan, onder alle weersomstandigheden
en met allerlei hulpmiddelen om tot volle wasdom te
komen, om voor ons het leven aangenamer te maken".
Helaas sneuvelen veel bomen vroegtijdig, op een moment
dat ze nog maar net 'overjarige pubers' zijn. Johan is dan
ook van mening dat we eigenlijk veel te weinig bomen voor
de toekomst pLanten. Elke boom vertelt een verhaal, over
zichzelf maar ook over zijn omgeving. Intussen heeft Johan
voor de volgende verkiezing alweer een Middelburgse
boomverkiezing in het vizier. In zijn ogen is het een
'verschoppeling', die meer waardering verdient.
Benieuwd naar deze 'boom van Johan'? Ga dan maar eens
een kijkje nemen op het Bellinkplein in Middelburg, want
daar staat een boom die al heel veel heeft meegemaakt.
nr. 12021
ZEEUWS ERFGOED
11
