Historische Vereniging Arnemuiden
Arneklanken, 2019, 3
Piet Feij, 'Arnemuiden in de tijd van Koning
Willem II (5)'; Leen Schouls, 'Museumbericht';
Anneke Bol-Sluurman, 'Barbara van den
Broecke, de vrouw van Daniël van den
Queborne'; Janneke Lindenbergh-Beunk,
'Nieuw leven in oorlogstijd'; Joost Adriaanse,
'De bewoners van de Langstraat (z/o) (2)
in de vijftiger jaren'; Marco de Ridder,
'Evacuatie'; Joost Adriaanse, 'Archeologie-
rubriek'.
Heemkundige Kring De Bevelanden
De Spuije, zomer 2019
G.J. Lepoeter, 'Het moeizame begin van het
christelijk onderwijs in Goes'; Jan J.B. Kuipers,'
"Gelachen dat we hebben", oerjaren van de
Bevelandse popcultuur'; Hester van Rees,
'Cornelis Alegoed (1763-1844), school
meester te Nisse'; Mandrie Harinck,
'Adriaen Harinck'; Albert L. Kort, 'Boekindruk:
UITGELICHT
In Tijd|Schrift (2019, 3) beschrijft Marja
A.C. de Groote veel ellende in het artikel:
'Arme mensen: honger en uitzichtloosheid
dreef hen tot nachtelijke overvallen.
De grootste doodstrafzaak uit de
negentiende eeuw'. Bij haar onderzoek
naar deze strafzaak uit 1846 deed de auteur
schokkende ontdekkingen. Zestien mannen
en twee vrouwen werden ter dood
veroordeeld. Voor mensen van de laagste
sociale klasse was het leven in de negen
tiende eeuw allesbehalve gemakkelijk.
In Zeeuws-Vlaanderen was geen industrie,
arbeiders waren afhankelijk van het karige
loon dat boeren betaalden, een alternatief
was er niet.
Toen in 1845 ook nog de aardappeloogst
mislukte, leidde dat tot bedelarij en
nachtelijke afpersing van boeren. Een goede
verhouding tussen de werkgevers en hun
personeel bestond bijna niet. De boeren had
den door het overschot aan aanbod de
knechten voor het uitkiezen en konden hen
om het kleinste akkefietje wegsturen.
Gedwongen door honger en armoede
gingen groepen arbeiders 's nachts boeren
'bezoeken' en eisten dat ze brood en spek of
geld naar buiten zouden gooien. Toen hun
acties grimmiger werden - de overvallers
dreigden met moord en brand als de boeren
hen niets zouden geven - stelde de overheid
nachtwachten aan, later werd zelfs een
bataljon infanteristen ingezet. Aanvankelijk
werd door de gouverneur van Zeeland, de
heer Van Vredenburch, geadviseerd om toe
te geven aan de eisen, omdat de armoede
ondraaglijk was. Tot Isaac Nortier werd
overvallen: huisraad werd vernield en er viel
een schot waardoor de boer aan zijn oor
gewond raakte.
Nu er geweld was gebruikt, was de grens
van het toelaatbare bereikt. In 1846 werden
voor de overval op Nortier achttien mensen
Verslaggever van 't Nieuwe Zeeuwtje,
Paul de Schipper'; Kees van den Bovenkamp,
'Breekbare helden. Het verzet in Zeeland
1940-44'.
Heemkundige Kring
West-Zeeuws-Vlaanderen
TijdlSchrift, 2019, 3
Huib Plankeel, 'Genealogisch onderzoek en
DNA, voorbeeld Herny'; Marja A.C. de Groote,
'Arme mensen: honger en uitzichtloosheid
dreef hen tot nachtelijke overvallen. De
grootste doodstrafzaak uit de negentiende
eeuw'; André R. Bauwens, 'Een foto uit
vervlogen dagen'; Geert Stroo, 'Een
beknopte geschiedenis van Waterlandkerkje
1674-1850'.
Oudheidkundige Kring 'De Vier Ambachten'
Bulletin, 2019, 3
R.J.H. Lensen, 'Muurwerk van het hospitaal
van Zaamslag blootgelegd: resultaten en
veroordeeld tot de doodstraf. Pas in 1870
werd de doodstraf afgeschaft, in de
decennia daarvoor kon de Koning gratie
verlenen, wat bij de achttien genoemden
ook gebeurde. De mannen gingen naar
het tuchthuis in Leeuwarden, de vrouwen
naar de vrouwengevangenis in Gouda.
De omstandigheden in de gevangenissen
waren in die tijd, zoals algemeen bekend is,
mensonterend.
Alle veroordeelde West-Zeeuws-Vlamingen
op twee na overleefden het tuchthuis van
Leeuwarden niet, de vrouwen stierven ook
in gevangenschap. Behalve genoemde
ongeluksvogels kwamen nog veel
uitkomsten'; Walter Annard, 'Lobbyen op het
Binnenhof ten tijde van de Republiek'.
Heemkundige Vereniging Terneuzen
Nieuwsbrief, juni 2019
Arie van der Maas, 'De kerk op d'n 'Oek';
José van Houdt, 'Een 'hondenbaan' in
't Zeeuwse'; Piet de Nooijer, 'Christiaan van
Poelje, Kapitein bij de Provinciale Stoom-
bootdienst op de Westerschelde, tijdens
de eerste maanden van de Tweede Wereld
oorlog',
Heemkundige Vereniging Terneuzen
Nieuwsbrief, september 22019
Karel Margry, 'Slag om de Schelde.
De explosie bij IJzendjke en gevolgen voor
de aanval op Breskens'; José van Houdt,
'Amerikaanse bommenwerper neergestort
in Lovenpolder bij Hoek op 22 juni 1943'.
Zeeuws-Vlamingen in gevangenissen
terecht, waarna ze dikwijls naar het
bedelaarsgesticht de Ommerschans in
Overijssel werden overgebracht. De auteur
geeft zoveel mogelijk bijzonderheden over
afkomst, omstandigheden en eventuele
toekomstmogelijkheden van de
betrokkenen.
Voor de meesten was ook de toekomst uit
zichtloos, een oplossing voor het armoede
probleem en de sociale achterstand was er
nog niet. Het is niet verwonderlijk dat
vrijgekomen veroordeelden en hun kinderen
en kleinkinderen emigreerden als ze daar
ook maar enige kans toe zagen.
Gouverneur van Zeeland
E. van Vredenburgh
bron: TijdlSchrift 2019, 3.
30 -*■
ZEEUWS ERFGOED
nr. 4 2019
