Cultuurhistorische waarden in gevaar
door 'verkeerde' registerinschrijving
Het oude dertiende-eeuwse slot van Sint Maartensdijk op
Tholen loopt gevaar. De randen van het eiland waarbinnen
de resten zich bevinden, kalven langzaam maar zeker af. De
funderingen die daar al eeuwen geconserveerd liggen,
komen daarmee bloot te liggen en worden een speelbal
van het water. Consolideringsmaatregelen en een archeolo
gische nulmeting zijn dringend gewenst. Maar formeel zijn
beide niet aan de orde, aangezien het een bouwkundig
monument betreft.
Afbeelding
Sfeerimpressie van
kasteel Sint-Maartens
dijk bron: Bert Zwikker
De bevoegde ambtenaar voor monumenten zag
zichzelf in een spagaat gedwongen en de
Rijksdienst voor het CuLtureeL Erfgoed (RCE)
wenste niet te adviseren over de archeologie in
deze kwestie, omdat het geen archeologisch maar
een bouwkundig rijksmonument is waarbij
toezicht, handhaving en vergunningverlening bij
de gemeente was belegd. Het gevolg hiervan
was 'ruis' in de procedure en extra tijd voordat er
maatregelen genomen konden worden. In Goes
is enkele jaren geleden het veertiende-eeuwse
stadsslot weer ontwikkeld. Aangezien het hier
geen archeologisch maar een bouwkundig
monument betreft, was ook hier sprake van een
situatie met de nodige onduidelijkheid:
"Wat rekenen we tot archeologie en wat tot
bouwhistorie?". Het gevolg is dat gedurende het
proces (te) forse ingrepen hebben plaatsvonden in
de bouwhistorie omdat ze werden gezien als
archeologie en niet als bouwhistorie.
De problematiek van een 'verkeerd' of eenzijdig
ingeschreven monument in een nutshell.
Wie niet beter weet, zou in Sint-Maartensdijk
geen kasteelstadje herkennen. De restanten van
het van oorsprong dertiende-eeuwse kasteel
liggen nagenoeg voUedig onder de grond van
het oude kasteelterrein, begrensd door de nog
bestaande en herkenbare slotgracht. Midden op
het terrein is in de jaren zestig van de twintigste
eeuw een bungalow gebouwd. De register-
omschrijving van dit in 1975 ingeschreven
'bouwkundige' rijksmonument luidt: "Omgracht
terrein van het voormalige kasteel" (binnen de
hoofdcategorie 'Kastelen, landhuizen en parken').
Bijna een jaar geleden kwam de eerste melding
20
ZEEUWS ERFGOED
nr. 4 2019
