Babbelaar
boek
een deel versteend en een enkele woning
kreeg een museale bestemming. Achterin
het boek zijn een persoonlijk verslag van een
koninklijk bezoek aan Stavenisse en enkele
anekdotes opgenomen. Verder is er aan
dacht voor de geschenkwoningen in de
huizenmarkt en de verkoop en prijsontwikke
ling ervan.
Anya Marinissen (eindredactie), Marinus
Bierens, Anna de Bruyckere, et al., Dichter
bij Cats400 jaar Sinne- en minnebeelden
(Middelburg: ZB| Planbureau en Bibliotheek
van Zeeland, 2018) 60 pag.; ill., grav., foto's,
tek. Uitgave in samenwerking tussen ZB en
Kunst en Cultuurroute Midden-Walcheren
ter gelegenheid van het vierhonderdste
verschijningsjaar van Jacob Cats' eerste
dichtbundel Sinne- en minnebeelden en de
diverse activiteiten die in 2018 werden
gehouden. Hierin zijn diverse bijdragen van
het Cats-jaar verwerkt. Na de inleiding door
vakreferent literatuur Anya Marinissen volgt
onder meer een inleiding door oud
conservator Ronald Rjkse, 'Jacob Cats, 400
jaar dichter', een verkorte toespraak van Jan
Peter Balkenende, Catsiana in ZB door
conservator Marinus Bierens, een bijdrage
van dichter Anna de Bruyckere, een bijdrage
van Kees van Walsem over Cats als dichter
van de dood en een bijdrage van Johan
Koppenol over gravures die Adriaan
Pietersz. van de Venne maakte bij
Sinne- en minnebeelden.
Wim de Meester, Kees Stoutjesdijk (hoofd
redactie), Gerard Both, De luchtoorlog boven
Zeeland. Deel 2a. 1939-september 1942. Deel
2b oktober 1942-1945 (Middelharnis:
WW2Research, 2018) 314 en 325 pag.; ill.,
foto's, krt.tab., tek. Na Noord-Beveland
volgen nu twee delen over de luchtoorlog
boven Schouwen-Duiveland waarin alle
vliegtuigmissies boven het eiland
chronologisch en stuk voor stuk worden
besproken. De schrijvers hebben zowel in
binnen- als buitenland onderzoek gedaan
en hun verhalen worden omlijst door veel
origineel foto- en archiefmateriaal. Ook zijn
tekeningen van de besproken vliegtuigen
gemaakt. De delen 2a en 2b bevatten een
korte lijst met eindnoten, fotoverantwoor
ding, lijst van overzichtskaarten en
geraadpleegde literatuur en archivalia.
Adri van Oosten, Nieuwdorp in oorlogstijd.
De Slag om de Sloedam (Zoetermeer:
Lecturium Uitgeverij, 2018) 126 pag.; ill.,
foto's, krt.; ISBN 978-90-484-4387-1. In dit
boek beschrijft Adri van Oosten (1938) zijn
herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog
zoals hij die als vijfjarig jongetje beleefde
toen op 5 november 1944 de Slag om de
Sloedam begon en het dorp Nieuwdorp in
de vuurlinie kwam te liggen. Na een korte
inleiding van de schrijver volgen vijf hoofd
stukken: de hel van de Sloedam, Wat eraan
vooraf ging, Na de bevrijding, Oorlog in
Nieuwdorp en Meer verhalen uit de oorlog.
Voorzien van diverse originele foto's en een
lijst met bronnen.
Marco van de Plasse, Saskia Eggink,
(grafiek), Vergankelijk in Zonnemaire
(Boxmeer: Uitgeverij Reinaert, 2019) 128 pag.;
ill., foto's, tek. In 27 verhalen, steeds vanuit
een ander perspectief wordt verteld over
de petit histoire tot verhalen die de lange
geschiedenis van Zonnemaire behelzen. Dat
gebeurt op een literaire wijze ondersteund
door grafisch werk. Onderwerpen die zoal
aan bod komen zijn: Willemijntje Romjn, het
Getjdenhaventje, de bietenbrug, (het korte
leven van) een mug op een zwarte schuur en
de hijskraan en de kreek. Achterin zijn foto's
bij de betreffende verhalen opgenomen,
een biografie van beide auteurs en een lijst
met gebruikte bronnen.
Jop Steenhof de Jong, Over de Kop van
Schouwen. Het toerisme en de Stichting
Renesse 1953-2018 (Brouwershaven: TSTP
b.v., 2018) 208 pag.; ill., foto's, tek., krt. De Kop
van Schouwen maakte de afgelopen zestig
jaar een stormachtige ontwikkeling door.
De bewoners van de gemeenten Burgh,
Haamstede en Renesse, na de oorlog nog
geen drieduizend inwoners, verdienden hun
brood voornamelijk in de land- en tuinbouw.
Tegenwoordig zijn er vijfenhalf miljoen
toeristische overnachtingen per jaar. In deze
ontwikkeling speelde de Stichting Renesse
een belangrijke rol. De organisatie werd in
1952/53 opgezet om het toerisme te
bevorderen. Begonnen met een startkapitaal
van honderd gulden verwierf de stichting in
de loop van de tijd grond en vakantie
woningen in de 'Kop' van het eiland. Na een
inleiding volgen veertien hoofdstukken die
chronologisch zijn gerangschikt en telkens
meerdere jaren beschrijven in de periode
1952-2018. Het eerste hoofdstuk omvat 'het
paradijs achter de duinen', over de periode
daarvoor, vanaf 1900. Behandeld worden
onder meer: de oprichting van de Stichting,
de gevolgen van de Ramp, de geschenk
woningen, de grote toevloed van toeristen
in de jaren zestig, de stichting als project
ontwikkelaar, grenzen aan de groei van het
toerisme, natuurbehoud, wijzigingen binnen
de Stichting, de Kop van Schouwen als
familiebadplaats, de stichting en de
gemeentelijke herindeling, monumenten en
een terugblik. De bijlage bevat een overzicht
van de bestuurders van de Stichting
Renesse. Met bronnen- en literatuurlijst,
illustratieverantwoording en een personen
register.
Wilma Valk, Reggie Corijn, Frans Meijaard,
Jan Keersemaker (anekdotes), De bwoat van
Bresjes. Herinneringen aan de PSD
(Aardenburg: Drukkerij Durenkamp, 2018) 176
pag.; ill., foto's, tek; ISBN 978-94-9152824-8.
Ook al is het alweer vijftien jaar geleden dat
de laatste veerdiensten Vlissingen-Breskens
en Kruiningen-Perkpolder voor de PSD
voeren, toch leidt dit nog altijd tot een grote
stroom nostalgische publicaties hierover.
Hoewel er destijds behoorlijk werd
gemopperd op PSD-medewerkers als
iemand weer eens een boot had gemist,
wordt er met weemoed aan de veerdienst
teruggedacht en lijkt het alsof de destijds
geserveerde koffie, snert en frikandellen elk
jaar beter gaan smaken. Bijdragen aan dit
boek werden gedeeltelijk geleverd door
oud-PSD-werknemers. Het boek heeft
nadrukkelijk vertrekhaven Breskens als
invalshoek. Naast de vele interviews met
de diverse PSD-medewerkers op de boot
en aan wal werd de tekst van dit boek
nagenoeg geheel samengesteld op basis
van krantenberichten uit de Krantenbank
Zeeland.
Margot Verhaagen,
Martien Luteijn,
Gijs Haak, met een
bijdrage van Peter
Sijnke, Het Zeeuwse
Babbelaarboek
(Goes: Het Paard
van Troje, 2018) 160
pag.; ill., foto's, tek.
De babbelaar staat
bekend als een
Zeeuws streek
product, maar is
dat van origine niet. Wel zijn varianten als
het Haagse Hopje en Werthers Echte van
veel recenter datum. Bij aanvang van het
boek laat Peter Sijnke dan ook zijn licht
schijnen over de herkomst van het zoete
gekaramelliseerde snoepje. Hierna volgen
hoofdstukken over herinneringen aan de
babbelaar door diverse Zeeuwen uit alle
regio's en 'the making of' gaat dieper in op
de grondstoffen en de productie van het
snoepje. Het blikje waarin de babbelaars
verpakt zitten is eveneens onderwerp,
want het verzamelen van deze verpakkingen
(onder meer van de producenten Diesch,
Joosse en Van Melle is een bijkomstig
gevolg van de populariteit van de babbelaar,
dat een populair (relatie)geschenk uit
Zeeland blijkt. Hierna volgen diverse
recepten en als laatste de culinaire toekomst
en mogelijkheden met de babbelaar.
TIJDSCHRIFTEN
Archief. Mededelingen van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
(2017) 175 pag.; ill., grav., tek., plattegr., foto's;
ISSN 0116-594X. Dit jaarboek, dat nog net
voor het nieuwe jaar verscheen, bevat meer
artikelen dan gebruikelijk, vijf in totaal.
S. van Belzen bespreekt in 'Zeeland onder
vuur' de organisatie van de maritieme veilig
heid door de Staten van Zeeland tussen 1467
en 1506. Een groot artikel is van de hand van
H. Zuidervaart (Huygens ING), die zijn
Blaauwbeenlezing over de wisselwerking
tussen academici, kooplieden en handwerk
lieden in het vroegmoderne Middelburg de
titel 'Scientia in Middelburg rond 1600'
meegaf. Hierin betoogt hij hoe een
samenklontering van academici en ideeën in
de stad tot enkele bijzondere wetenschap
pelijke prestaties leidde, die minder toevallig
tot stand kwamen dan wellicht werd
gedacht. E. Blok-den Braber bespreekt in
'Vensterglazen, toneel en verzenboeken' het
spel van de Veerse rederijkerskamer Missus
Scholieren tussen 1681 en 1796. J.-W. de
Winter voedt de voortgaande demografische
discussie over de omvang van de Zeeuwse
steden in 'Gehavende steden' waarin hij de
krimp van de middeleeuwse havensteden in
Zeeland, waaronder Veere, Brouwershaven,
[r°tZ£!
nr. 1 2019
ZEEUWS ERFGOED
29
