Inscriptie VICTORINVSFVIMB
Datering
Metaalsamenstelling
Betekenis
Victorinus is een persoonsnaam. De F achter
een naam staat in de Romeinse tijd vrijwel altijd
voor Fecit'heeft dit gemaakt'. Er één uitzondering
waarbij de F als Faber'handwerker' of 'vakman'
wordt gelezen. VI kan misschien het getal zes
een zilverbaar, gedateerd in de vroege vierde
eeuw) bekend met die afkorting. Mogelijk is
het een aanduiding voor een functionaris.
Twee opties die door specialisten genoemd
worden zijn Magister Biselliarius (hoge
ambtenaar die op een brede zetel mag
zitten) en Minstrator Barbaricariae
(manager van een atelier waar
wapens worden gemaakt).
Of MB werkelijk de afkorting is
ambten, en hoe deze dan bij
VI passen, is onduidelijk.
concluderen dat de
bevredigend gelezen
Het enige dat wel als
staat, is dat het een
een Romeins
met inscriptie
die door de
militairen
werden
voor deze
Victorinus en
We moeten
letters VIMB niet
kunnen worden.
een paal boven water
makersinscriptie is uit
atelier. Andere objecten
zijn vaak geschenkobjecten
keizer aan hoge bestuurders,
en externe bondgenoten
geschonken.
Omdat de lettercombinatie MB alleen
bekend is op een vondst uit de vroege vierde
eeuw, en ook de metaalsamenstelling een
overeenkomst met gouden munten van vóór 346
na Chr. aangeeft, wordt de halsring in de eerste
helft van de vierde eeuw gedateerd.
Aangezien de inscriptie met de letters MB uit
Servië bekend is en halsringen van dit gewicht
alleen in Oostenrijk en Hongarije zijn gevonden,
wordt vermoed dat de Veerse halsring in die
streken vervaardigd is. Wanneer de ring naar het
huidige Zeeland is gekomen en wanneer deze in
de grond geraakt is, is niet helemaal duidelijk: dat
zou in de vroege vijfde eeuw gebeurd kunnen zijn.
verdeeld in 12 ons (uncia). Een half Romeins pond
(zes ons) is circa 163 gram en dat komt dichtbij het
gewicht van 153 gram van de Veerse vondst.
De 10 gram verschil zou heel goed het gewicht van
de missende sluiting kunnen zijn.
De samenstelling van het metaal is gemeten
door middel van pXRF, een draagbare scanner.
De vraag die met dit onderzoek beantwoord kan
worden is of de samenstelling van het object
overeenkomt met goud dat in laat-Romeinse
gouden munten is gebruikt, of eventueel meer lijkt
op middeleeuws of modern goud. Ter controle
werden daarom ook gouden munten uit de
laat-Romeinse tijd, de late middeleeuwen en
de twintigste eeuw gemeten.
De samenstelling van de halsring wijkt sterk af van
modern en middeleeuws goud en daarmee staat
de echtheid van het object vast. Verder blijkt de
samenstelling van de halsring uitstekend overeen
te stemmen met die van de laat-Romeinse goud
munten, vooral die uit de periode circa 220-348
na Christus. Na die tijd werd goud van een
andere samenstelling gebruikt.
aanduiden. Boven is reeds uiteengezet dat het
gewicht van de halsring uit Veere zes Romeinse
ons benadert. Hierbij dient weLvermeLd te worden
dat er geen VNC voor unciae voLgt.
Een andere optie zou kunnen zijn om VI te lezen
als afkorting van 'Vasculari' en dan te verbinden
met de F als faber: 'Victorinus, vakman van de
edelsmid'. Dit grenst echter aan speculatie: er
is geen enkele ondersteunende Latijnse tekst
voorhanden.
"X i"-
Tot nu toe waren er nauweLijks
Laat-Romeinse vondsten bekend
van Walcheren. Dankzij de halsring van Veere
weten we dat er toch activiteiten waren in die
periode, en dat een van de bezoekers een
welvarende persoon was, waarschijnlijk een hoge
militair, die een halsring droeg die in Romeinse
ateliers was vervaardigd.
De laatste twee letters van de inscriptie luiden MB.
De betekenis daarvan is onduidelijk. Alleen uit
het huidige Servië zijn objecten (een schaal en
Stijn Heeren (Vrije Universiteit Amsterdam)
en Pieterjan Deckers (Aarhus University,
Denemarken Vrije Universiteit Brussel).
ZEEUWS ERFGOED
-V 11
