Eigenaar Tonnie Reijn en zijn dochter Lisa geven een inkijkje in de bijschuur,
die evenals de grote landbouwschuur een asbest dakbedekking heeft.
dit erf heeft geen cultuurhistorische waarde, wel heeft SLZ
in het verleden streekeigen fruitbomen en een Zeeuwse
haag aangeplant. De reden van het bezoek heeft te maken
met de tweede boerderij, die Carlos enige tijd geleden van
zijn oom heeft gekocht. De woning van deze wederopbouw-
boerderij wordt verhuurd, maar de hangar en naastgelegen
jongvee-/varkensstal staan leeg. Vooral de hangar baart
hem zorgen. Momenteel gebruikt hij de hangarruimte voor
opslag van mest en scharrelen er wat kippen rond. Hoewel
hij beseft dat deze hangar authentiek en vrij zeldzaam is,
heeft hij er geen passende en rendabele herbestemming
voor. En dat terwijl het asbest dak volgens de landelijke
asbestregeling eind 2024 gesaneerd moet zijn. Hoewel
ook Carlos het betreurt, ligt sloop van de hangar op de
loer; sloop (en mogelijk toekomstige nieuwbouw) die
afbreuk zou doen aan de huidige ensemblewaarde van
de wederopbouwboerderij én aan de ruimtelijke kwaliteit
van de omgeving.
Win-winsituatie
Ook boerderijeigenaar Tonnie voelt zich geconfronteerd
met de landelijke asbestregeling. Op de historische bedrijfs-
bebouwing van zijn ruim 200 jaar oude woonboerderij in
Oost-Zeeuws-Vlaanderen liggen asbest dakplaten, die
overigens in een goede conditie verkeren. Sterker nog, hij
vreest voor de gebintconstructie van de grote landbouw-
schuur als de starre platen verwijderd worden. Aan de
keukentafel zijn, naast SLZ-adviseur Sylvia Tuinder en
SCEZ-adviseur Marinus van Dintel ook ambtenaar
Ruimtelijke Ordening Eveline Gerritse en ambtenaar
Toerisme Heidi van Hauten van de gemeente Hulst
aangeschoven. Beide gemeenteambtenaren zijn zich
bewust van de enorme opgave die eigenaar Tonnie wacht
en zijn dan ook graag bereid om mee te denken over de
exploitatiemogelijkheden van de boerderij. Tonnie geeft
aan nog geen uitgewerkte plannen te hebben, maar wel te
denken aan het onderbrengen van kleine recreatie
appartementen in de historische landbouwschuur. Eveline
reageert hierop enthousiast, maar geeft tegelijkertijd aan
dat er in de gemeente Hulst juist een behoefte aan groeps-
accommodatie bestaat. Een win-winsituatie lijkt voor
de hand te liggen. Eigenaar Tonnie staat positief tegenover
de suggestie van Eveline en samen besluiten ze om over
een maand een vervolggesprek te hebben.
Overheidsbeleid en regelgeving
Niet altijd blijken plannen van eigenaren te stroken met
gemeentelijk en/of provinciaal beleid. Zo is er in sommige
gemeenten weinig draagvlak voor het onderbrengen van
een of meerdere wooneenheden in een historische
landbouwschuur. De afkerige houding ten opzichte van een
dergelijke Nieuwe Economische Drager (NED) kan te maken
hebben met de angst voor conflicterende belangen met
boerende buren of bijvoorbeeld nadelige beïnvloeding van
het gemeentelijke woningcontingent. Makelaar-rentmeester
Albert kan hierover meepraten. In zijn gesprek met SCEZ-
adviseur Marinus van Dintel noemt hij diverse 'gesneuvelde'
plannen waarbij een boerderijeigenaar een wooneenheid in
de historische landbouwschuur wilde onderbrengen.
"Ondanks zorgvuldig vooronderzoek, een gedegen
onderbouwing en veel geduld kregen de initiatiefnemers
toch nul op het rekest", vertelt Albert. "Met als gevolg
aantasting van het historische woonhuis door een
omvangrijke aanbouw en (geplande) sloop van de
historische landbouwschuur." Een uitkomst die overigens
niet alleen de eigenaar, de makelaar-rentmeester en de
ervenconsulenten betreuren, maar ook menig betrokken
beleidsambtenaar. (Te) rigide overheidsbeleid en
- complexe en conflicterende - regelgeving lijkt bij deze
goed uitgedachte plannen zorgvuldig maatwerk in de weg
te staan.
Project Betere Bestemming voor de Boerderij
Om zowel kansen voor als belemmeringen bij het behoud
en de doorontwikkeling van cultuurhistorisch waardevolle
boerderijen in Zeeland beter in beeld te brengen, is de
SCEZ half maart gestart met het project Betere
Bestemming voor de Boerderij. Voor het project zijn vijftien
eigenaren van historische boerderijen in Zeeuwse krimp-
regio's geïnterviewd. Ook werden gesprekken gevoerd met
beleidsambtenaren Ruimtelijke Ordening en Monumenten
van zes Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland en
met enkele belanghebbende organisaties waaronder de
Boerderijenstichting Zeeland en ZLTO.
Het kortlopende project wordt binnen het programma Visie
Erfgoed en Ruimte ondersteund door de Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed. De projectleiding ligt bij de SCEZ,
de overige projectdeelnemers zijn SLZ, de Provincie
Zeeland en de gemeenten Tholen, Veere, Borsele, Sluis,
Hulst en Terneuzen. Het project zal aan het einde van
dit jaar zijn afgerond.
Marinus van Dintel
Zeeuws Erfgoed 1 5 december 2018 04
