Zeeland beter ontsluiten naar de rest van Nederland. Want
hoewel de kort daarvoor aangelegde wegen over de delta-
dammen Zeeland open hadden gelegd voor het verkeer,
bleef de Oosterschelde een obstakel. Dit kwam vooral
doordat de bestaande veerverbinding tussen Zierikzee
op Schouwen-Duiveland en Kats op Noord-Beveland de
groeiende verkeersdruk niet aankon. Wachten op een
door de Rijksoverheid in 1978 te bouwen Oosterscheldedam
was voor de Provincie geen optie. Om zowel de handel als
het toerisme op korte termijn te bevorderen, besloot de
Provincie Zeeland om in eigen beheer een brug tussen
Zierikzee en Colijnsplaat te bouwen.
Tol
Voor de financiering van de bouw (77 miljoen gulden)
moest de Provincie Zeeland een lening afsluiten. Om deze
lening te kunnen afbetalen, besloot de Provincie om tolgeld
te innen voor motorvoertuigen. In eerste instantie was het
de bedoeling om de brug na twaalf jaar tolvrij te maken:
de beoogde (tolvrije) Oosterscheldedam zou dan immers
gereed zijn. De bouw van deze dam werd echter uitgesteld
en de de inkomsten uit de tol vielen veel lager uit dan
gedacht. De tolkaartjes werden duurder en de Provinciale
Zeeuwse Brug Maatschappij moest zelfs lenen bij de
Provincie. Ook toen de weg over de stormvloedkering in
1987 was geopend, handhaafde het provinciebestuur de tol
voor de Zeelandbrug om daarmee een onderhoudsfonds
te vullen. Ondertussen was het aantal auto's dat per dag
de brug passeerde gedaald van 7.700 in 1970 tot onder
de 6.000 in 1987. Pas na de, door de gemeentebesturen
afgedwongen, afschaffing van de tol op 31 december 1992
nam het aantal passerende auto's weer toe.
Koninklijke opening
In de middag van 15 december 1965 opende toenmalig
koningin Juliana de Zeelandbrug door het openstellen
van de verkeersbrug voor het wegverkeer. Ze deed dit door
in het brugwachtershuisje op enkele knoppen te drukken,
waarmee de basculebrug werd neergelaten en de slag
bomen werden opgehaald. Kort voor deze openings
handeling vond er nog een pijnlijk incident plaats, waarbij
een van de genodigden een neerdalende slagboom op zijn
hoofd kreeg. Tot grote opluchting van de organisatie liep
het voorval met een sisser af. Na de opening liep koningin
Juliana onder luid gejuich en scheepshoorngetoeter over
de gesloten basculebrug naar de Schouwse kant, terwijl
de Koninklijke Harmonie 'Kunst en Eer' het Zeeuwse
volkslied de frisse, maar droge winterlucht inblies.
Bij veerhaven 'de Val' nam de koningin een defilé af van
de Zeeuwse vervoersverenigingen, waaraan 237 voertuigen
deelnamen. Vervolgens reisde ze door naar Zierikzee,
waar in restaurant Mondragon ter afsluiting van de
feestelijkheden enkele toespraken werden gehouden.
ANWB-wegenwachtstation
Voorafgaand aan de officiële openingshandeling had
koningin Juliana aan de Noord-Bevelandse kant van de
brug het nieuwe ANWB-wegenwachtstation geopend.
De medewerkers ervan zouden niet alleen het wegverkeer
op de zojuist geopende brug onder hun hoede nemen,
maar zouden tevens fungeren als hulpverleners voor het
traject Zierikzee-Grevelingendam. De nabijheid van het
ANWB-wegenwachtstation was geen overbodige luxe,
aangezien op de Zeelandbrug geen vluchtstroken waren
aangebracht. Gestrande weggebruikers moesten daarom
met behulp van een van de achttien praatpalen, door hun
specifieke ronde vorm in de volksmond 'kletskoeken'
genoemd, zo snel mogelijk contact opnemen met het
nabijgelegen wegenwachtstation, om verkeersopstoppingen
zoveel mogelijk te voorkomen. Overigens leidden niet
alleen pechgevallen tot files, ook pieken in het aantal
passages waren soms de oorzaak van (lange) wachttijden
bij de tolpoorten. Zo ook op in het eerste weekend na de
opening van de brug, toen - ondanks de hoge tolgelden van
5 gulden voor een retour - circa 6.500 auto's de tolpoorten
passeerden.
Feestelijk programma
Precies 50 jaar na de opening van de Zeelandbrug
door toenmalig koning Juliana reed op 15 december 2015
opnieuw een feestelijke stoet vanuit Zierikzee over de
Zeelandbrug. Deze keer bestond de stoet uit een tiental
oldtimers en een touringcar met genodigden voor de
feestelijkheden, waaronder enkele brugbouwers van weleer.
Het officiële gedeelte vond plaats in de Nieuwe Kerk in
Zierikzee, waar Susan Lammers als directeur Kennis en
Advies van de Rijksdienst het besluit tot aanwijzing als
rijksmonument overhandigde aan Zeeuws gedeputeerde
Harry van der Maas. Gedurende het feestelijke middag
programma werd een infopunt van de gemeente
Schouwen-Duiveland bij parkeerterrein 'de Val' onthuld.
Janty Arends-Koevoets en burgemeester
Gerard Rabelink van de gemeente
Schouwen-Duiveland onthullen
een nieuw informatiepunt bij
parkeerterrein 'de Val'.
Ook de tentoonstelling
VASTEiland in het Stadhuismuseum
in Zierikzee werd die dag geopend door
commissaris van de Koning Han Polman. Intussen
konden internetbezoekers persoonlijke herinneringen aan
de Zeelandbrug lezen, die zowel Zeeuwen als niet-Zeeuwen
na een oproep van de Provincie hadden toegezonden
(zie de website www.zeeland.nl/zeelandbrug).
Zeeuws Erfgoed 1 1 maart 2016 01
